ده نکته در باره‌ی دکتر ایاز نیازی

دسته: تحلیل
نویسنده: حسیب‌الله ولی‌زاده
1403/03/10
1:29 ب.ظ
بازدید: 436

پایگاه خبری تحلیلی روایت : ۱- دکتر ایاز نیازی علوم دینی را در افغانستان، پاکستان و دانشگاه الازهر فراگرفته بود و به این ترتیب از مزایا و ویژه‌گی‌ها مدارس افغانستان و پاکستان و دانشگاه الازهر بهره برده‌است. او به قول خودش- چنانچه روایت می‌کنند- میان دیوبند و الازهر جمع کرده‌است. او هم اسلام دیوبندی را از نزدیک مشاهده کرده و هم از اسلام ازهری آگاهی کامل داشته‌است. این تنوع را می‌توانست در دیدگاه‌ها و اظهار نظرهای او مشاهده کرد. گاهی به اصل خویش(دیوبند) باز می‌گشت و نظریاتی مناسب شأن دیوبندی‌ها ابراز می‌نمود. چنانچه در قضیه‌ی فرخنده احساسات دیوبندی بر عقلانیت ازهری او غالب گردید و سخنی گفت که تا امروز به‌عنوان بزرگ‌ترین انتقاد از کارکردهای او به شمار می‌رود و گاهی هم به‌یاد سالیان پایانی دوره‌ی تحصیلی خودش، وفاداری خود را به اسلام ازهری نشان می‌داد.

سیزدهم خرداد-جوزا مصادف است با چهارمین سال‌روز شهادت دکتر ایازی نیازی، استاد دانشگاه کابل و خطیب مسجدجامع وزیر محمد اکبر خان.
چهار سال پیش از امروز، دشمنان انسانیت و منادیان تکفیر و افراطیت یکی از بهترین فرزندان کشور را در بهترین مکان(مسجد) مورد حمله قرار داده و به شهادت رساندند.

۱- دکتر ایاز نیازی علوم دینی را در افغانستان، پاکستان و دانشگاه الازهر فراگرفته بود و به این ترتیب از مزایا و ویژه‌گی‌ها مدارس افغانستان و پاکستان و دانشگاه الازهر بهره برده‌است. او به قول خودش- چنانچه روایت می‌کنند- میان دیوبند و الازهر جمع کرده‌است. او هم اسلام دیوبندی را از نزدیک مشاهده کرده و هم از اسلام ازهری آگاهی کامل داشته‌است. این تنوع را می‌توانست در دیدگاه‌ها و اظهار نظرهای او مشاهده کرد. گاهی به اصل خویش(دیوبند) باز می‌گشت و نظریاتی مناسب شأن دیوبندی‌ها ابراز می‌نمود. چنانچه در قضیه‌ی فرخنده احساسات دیوبندی بر عقلانیت ازهری او غالب گردید و سخنی گفت که تا امروز به‌عنوان بزرگ‌ترین انتقاد از کارکردهای او به شمار می‌رود و گاهی هم به‌یاد سالیان پایانی دوره‌ی تحصیلی خودش، وفاداری خود را به اسلام ازهری نشان می‌داد.
۲- دکتر ایاز نیازی سال‌های سخت و طاقت‌فرسای را سپری کرده‌است. او چندین سال درد غربت را چشیده و از وطن دور بوده‌است. به همین خاطر علاقه‌ی شدیدی نسبت به وطن خود داشت و حتا بنابر برخی روایات، برگشت به افغاستان را بر کرسی استادی در دانشگاه الازهر و دیگر دانشگاه‌های کشورهای عربی ترجیح داده است. مصری‌ها معمولا مردم وطن‌دوست هستند و عوام و خواص و عالم و جاهل مصر را فراتر از همه چیز می‌دانند و برای‌شان اولویت دارد. وقتی در خیابان‌های قاهره قدم بزنید، حتما این مقوله‌ها «مصر أولا»«مصر در اولویت قرار دارد»«تحیا مصر»«زنده‌باد مصر» را خواهید دید. از آنجا که دکتر نیازی چندین سال در مصر زندگی کرده، به احتمال زیاد سرشت وطن‌دوستی را از مصری‌ها به دست‌آورده‌است. خطیبان مصری در نمازهای جمعه هیچ‌گاهی دعای امنیت و آسایش برای مصر را فراموش نمی‌‌کنند. حتا در نمازهای صبح زمانی که «قنوت» می‌خوانند، باز هم مصر را از یاد نمی‌برند و برای حفظ آرامش و ثبات آن دعا می‌نمایند.
۳- در دوران تحصیل در دانشگاه الازهر، دکتر نیاری از سوی یک قوم خاص گاهی اوقات اذیت می‌شده‌است. به تواتر از اشخاص موثقی شنیده‌ام که برخی‌ها موجب آزار و اذیت دکتر نیازی می‌شده‌اند و حتا او را دشنام می‌داده‌اند. اما دکتر شهید، خاموشی اختیار می‌نموده و پاسخ آن‌ها را با خاموشی می‌داده‌است. صبر و حوصله در این چنین موقعیت‌ها کار سختی است. این نشان‌دهنده شخصیت والای اوست.
۴- دکتر ایاز نیازی، خوش‌بختانه از حمایت‌ اشخاص بانفوذی برخوردار بوده‌است. حمایت‌های بی‌دریغ استاد شهید برهان الدین ربانی، در شکل‌گیری شخصیت و شهرت او نقش زیادی داشته‌است. آدم‌ها در زندگی خود به حامی نیاز دارند و به‌ویژه زمانی که حامی آن‌ها، اشخاص فهمیده، سیاست‌مدار و صاحب امکانات باشد، خوب‌تر و بهتر رشد و ترقی می‌نمایند.
۵- افغانستانی‌های زیادی در الازهر درس خوانده‌اند و درس می‌خوانند، اما در میان این همه فارغ التحصیل الازهر فقط تعداد انگشت‌شماری به‌نام و نشان رسیده و یا در میان مردم تاثیر گذار بوده‌اند. دکتر نیازی از جمع فارغ التحصیلان تأثیرگذار الازهر به‌شمار می‌رود. او توانسته بود، بسیاری‌ها را گرد خود جمع نماید و به پخش و نشر دیدگاه‌هایش بپردازد. جمع کردن مردم و تاثیرگذار بودن، یک هنر است که هرکسی آن‌را ندارد و از ویژه‌گی‌های یک شخصیت به‌شمار می‌رود.
۶- منبر و مسجد سنگر محکم یک دعوت‌گر است. دکتر نیازی از خطابت مسجد جامع وزیر اکبر خان، استفاده خوبی نمود و توانست از این طریق صدای خود را به گوش مردم برساند. مردم هم گپ‌های متفاوت را دوست دارند. از همین‌‌رو دوست داشتند سخنان متفاوت خطیب مسجد مشهور وزیر اکبر خان را بشنوند. وقتی سخنان خطیب به دو زبان (پارسی و پشتو) باشد، طبعا گویندگان هر دو زبان سخنان او را می‌فهمند و او را تقدیر می‌کنند.
۷- تلویزیون نور، ملی و دیگر رسانه‌ها در کسب جایگاه مردمی دکتر نیازی نقش بسیار داشته‌اند. اگر دکتر نیازی به بدخشان می‌رفت و در یکی از دهکده‌های دور افتاده‌ی آن‌دیار امامت و خطابت می‌‌کرد، قطعا به شهرتی که رسیده بود، نمی‌رسید. رسانه‌ها در شهرت و تقلیل جایگاه آدم‌ها در عصر حاضر نقش چشم‌گیری دارند.
۸- افراطی‌ها بر هیچ کسی رحم نمی‌کنند و هرکسی که را برخلاف آن‌ها باندیشد حذف می‌نمایند. دکتر نیازی دیدگاه‌های نسبتا معتدلی داشت و با اندیشه‌های تکفیری و افراطی سرسازش نداشت. شاید افراطی‌ها حضور او را مانعی فرراه برنامه‌های خود می‌دیدند. از همین‌رو، تصمیم گرفتند تا او را از راه بردارند.

همچنین بخوانید: روضه سخی در مزار شریف؛ تقابل طالبان با اسلام صوفیان در افغانستان

۹-دکتر نیازی تا پایان عمر به وطن و ملت خود وفادار باقی ماند و در راه دعوت و اصلاح خود را قربانی نمود. او افغانستان را دوست داشت و عاشق این مرز و بوم بود. او با خون خود صداقت و تعهد خود را ثابت نمود. خداوند ببخشایدش!
۱۰- بزرگان دینی و فرهنگی خود را قدردانی نماییم و از آن‌ها بزرگداشت نماییم. دکتر نیازی یکی از چهر‌ه‌های مطرح در عرصه دینی بوده ‌است و سزوار است از او تجلیل صورت بگیرد. همان‌گونه که طرف‌دار تجلیل از شخصیت‌‌ها هستم، هر نوع مبالغه و تقدیس شخصیت‌ها را نادرست می‌دانم. دکتر نیازی را نه تا سرحد «ضایعه‌ی قرن»«معلم افغانستان» و «عالم بی‌بدیل» بالا ببریم و نه به او جایگاه پایین‌تر از جایگاه اصلی‌اش بدهیم.

نوشته های مرتبط :