جدال دین‌دارها و ضد دین‌ها در افغانستان

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام رضا سادات
1403/06/04
12:07 ب.ظ
بازدید: 16

پایگاه خبری تحلیلی روایت : انسان‌ فطرتا خداجو، دیندار و دین مدار است و هر انسانی حتی بی دین ترین‌ هم بالاخره در یک جایی به یک معنویت باور دارد. اما در جامعه امروز افغانستان، جماعتی متاثر از اوضاع اجتماعی و سیاسی در جامعه، تمام فجایعی را که از سوی گروه‌های اقلیت تحت نام دین صورت می گیرد، به نام دین فاکتور می کنند و به باورهای اعتقادی مردم حمله می‌کنند. این مسئله در واقع از سوی کسانی‌ صورت می‌گیرد که به علل و عوامل درونی و بیرونی در جامعه افغانستان، که در آن زندگی می‌کنند، دین را عامل تباهی دانسته و به آن پشت می‎کنند و آن را ناچیز و حقیر شمرده یا خرافه و افسانه می‎خوانند. البته یک جمع بزرگ این دسته افراد بدون شک تحت تاثیر شرایط و عواطف، اما بدون هر گونه تحقیق به این سمت گرایش یافته اند.

انسان‌ فطرتا خداجو، دیندار و دین مدار است و هر انسانی حتی بی دین ترین‌ هم بالاخره در یک جایی به یک معنویت باور دارد. اما در جامعه امروز افغانستان، جماعتی متاثر از اوضاع اجتماعی و سیاسی در جامعه، تمام فجایعی را که از سوی گروه‌های اقلیت تحت نام دین صورت می گیرد، به نام دین فاکتور می کنند و به باورهای اعتقادی مردم حمله می‌کنند. این مسئله در واقع از سوی کسانی‌ صورت می‌گیرد که به علل و عوامل درونی و بیرونی در جامعه افغانستان، که در آن زندگی می‌کنند، دین را عامل تباهی دانسته و به آن پشت می‎کنند و آن را ناچیز و حقیر شمرده یا خرافه و افسانه می‎خوانند. البته یک جمع بزرگ این دسته افراد بدون شک تحت تاثیر شرایط و عواطف، اما بدون هر گونه تحقیق به این سمت گرایش یافته اند.
یعنی در جامعه امروزی افغانستان که حالت سنتی خاص خودش را دارد و از جانبی هم بحران‎های سیاسی- اجتماعی- فرهنگی قریب به نیم قرن، همه چیز را ویران ساخته و زیربناهای اقتصادی و اعتقادی مردم را از ریشه نابود ساخته است، همچنین تغییر رژیم‌ها یکی پی دیگری و بویژه روی کار آمدن نظام ایدولوژیک خاص مبتنی بر سلفی گری مانند طالبان، کار را برای همه سخت کرده؛ در این میان عده‌ی با نفی تمام باورهای دینی و اعتقادی، به مقابله با دین بر خواسته اند.

از سوی هم اگر به تاریخ نیم قرن اخیر افغانستان نگاه کنیم و جدال دین و غیر دین داران را تجزیه و تحلیل کنیم، هر دو طرف به یک اندازه مقصر هستند. زیرا در این سرزمین در بیش از چهل سال خون‌های فراوانی به نام دین و بی دینی بر زمین ریخته شد، زندگی‌های فراوانی برباد رفته، شلاق‌های فراوانی بر پیکر انسان‌ها فرود آمده و مصیبت‌های بزرگی دامن‌گیر مردم شده است. بازهم تاکید می شود که بخشی از این قضایا اگر به نام دین بوده، بسیاری دیگر البته ربطی به دین و دین‌داری نداشته. چون این فجایع به دست ضد ترین افراد مانند اعضای گروه‌های خلق و پرچم و حتی لیبرال ها و مدعیان دمکراسی صورت گرفته است. بنابر این نگرش کلی فاجعه آفرینی از سوی دین مدارها به این صورتش معنی ندارد.

همچنین بخوانید: ایتلاف جنبش‌های اعتراضی: معامله با طالبان خیانت بزرگ به زنان افغانستان است

اما قصه این روزهای دین مدارها و ضد دین ها در افغانستان با تب و تاب رفتن به کربلا و شرکت در اربعین حسینی دوباره داغ شده است. در حالی‌که بسیاری از مشتقان شرکت در اربعین برمبنای بعد معنوی این همایش که مبتنی بر ثواب و جزا است، در این مراسم شرکت می‌کنند. اما می شود آن را یک سفر تقریبا رایگان سیاحتی نیز برای زائران تعریف کرد. زیرا با کمترین هزینه و با ویزای رایگان این افراد می توانند به دو کشور عراق و ایران سفر کنند و به سیاحت بپردازند.

متاسفانه همین سفر رایگان و کم هزینه برای زن و مرد افغانستانی که سال‌ها در محروم ترین مناطق و بسته ترین جغرافیا عمر شان را سپری کرده اند و هیچ سفری بیرونی نداشته اند، از سوی یک عده از ضد دین‌ها ناروا و محکوم پنداشته می‌شود. دلایل ضد دین ها تقریبا دو موضوع است. یکی مسئله اقتصادی قضیه را مطرح می کنند و دیگر هم سو استفاده های سیاسی را دلیل می آورند.

اما در بعد اقتصادی مسئله؛ آن گونه که در سال های پسین رایج شده و دولت های عراق و ایران اعلام کرده اند، ویزای این کشورها کاملا رایگان است. همچنین غذا و امکانات و رهایشی نیز در تمام این مسیرها برای این زائران مجانی در نظر گرفته شده است. یعنی یک زائر که امروز از افغانستان به کربلا حالا به هر نیتی می رود، تمام هزینه سفر اش فقط کرایه موتر است. این‌که یک جماعت ضد دین مسئله اقتصادی را مطرح می کنند و دایه بهتر از مادر برای مردمان محروم می شوند، در حالی که این افراد خود هزاران دالر در دیسکو می پردازند… یک انتقاد بسیار بیجا و غیر قابل قبول است.

همچنین بخوانید: هند برای اقلیت‌های افغانستان، پاکستان و بنگلادش شهروندی می‌دهد

اما بعد سیاسی قضیه؛ در این مورد هم ضد دین ها انتظار دارند که جامعه مانند آنان فکر کند و بیندشد. البته این اصرار آنان توام با فحش و دشنام و توهین همراه است. این افراد در حالی‌که خود را مقید به ارزش‌های آزادی بیان می دانند، اما به جای نقد سازنده، به باورهای مردم توهین می کنند.
از سوی هم در حالی‌که جهان به سوی چند قطبی شدن می رود و همه بدین باور اند که قدرت نرم در جهان امروز، تعیین کننده قدرت نهایی در تمدن آینده بشری است؛ دین مدارها مورد نظر با طیف از عقاید خود مانند هر جماعت دیگر این حق را دارند که همایش‌ها برگزار کنند.

خلاصه مطلب این‌که دین دارها و بی دینان باید این را بپذیرند که هر کسی حق دارد مطابق عقاید و افکار خود عمل فردی و شخصی اش را تنظیم کند. ضد دین ها همان گونه که در زمینه فستیوال‌ها، مراسم های رقص و پایکوبی و رفتن به دیسکو ها سکوت می کنند و مبنا را بر تصمیم شخصی افراد می گذارند، در قسمت کربلا و حج و مراسم های دینی هم این حق را به افراد بدهند و از آزادی بیان بهتر است یک طرفه سواستفاده نکنند.

نوشته های مرتبط :