انتخابات امریکا؛ سرنوشت افغانستان تحت کنترل طالبان چه خواهد شد؟

دسته: تحلیل
نویسنده: غلام رضا سادات
1403/08/15
1:05 ب.ظ
بازدید: 34

پایگاه خبری تحلیلی روایت : اگر هریس رئیس جمهور شود، راهبرد امریکا در قبال جهان و افغانستان همین سیاست کنونی بایدن خواهد بود. یعنی با ارسال کمک و روابط پنهانی، طالبان را حفظ کرده و از همسویی طالبان با کشورهای رقیب جلوگیری کند. اما برعکس اگر ترامپ روی کار بیاید؛ وی به عنوان یک تاجر جمهوری‌خواه، نگاه اش این است که در شرایط فعلی روسیه یک چالش بزرگ برای اقتدار امریکا نیست. از دید ترامپ تاجر پیشه، چین معضل اصلی امریکا و اولویت جدی است. بنا احتمال اینکه به زود ترین فرصت با روسیه کنار آمده و به مصاف چین برود و همچنین علیه ایران با توجه به لابی آیپک صهیونیست که در ستاد جهموری خواهان نفوذ بسیاری دارد، اعمال فشار شود، وجود دارد. راجع به افغانستان هم اگر ترامپ رییس جمهور شود احتمال اینکه امتیازات بیشتری به طالبان برای جلوگیری از نفوذ چین و همچنین دوری از ایران بدهد، وجود دارد.

بر اساس آخرین نظرسنجی‌ها، تا چند ساعت دیگر امریکا شاهد یکی از انتخابات‌های بسیار پر چالش دیگر خواهد بود. هرچند که در نظرسنجی‌ها کاملا هریس نامزد حزب دمکرات به خطای که در عموم نظرسنجی ها وجود دارد، جلوتر از ترامپ قرار دارد؛ اما بعضی برداشت‌های کارشناسان حکایت از این دارد که دونالد ترامپ برنده احتمالی این انتخابات باشد.
اما در این میان مواضع دو نامزد و پیروزی احتمالی هر یک از آنان (هریس و ترامپ) علاوه بر این‌که در روابط امریکا با کشورها حداقل از نظر تاکتیکی تاثیر گذار، در افغانستان تحت کنترل طالبان نیز می شود به طور نسبی انتظار رفتارهای خاصی را از سوی دو نامزد داشت.

قبل از توضیح دیدگاه دو نامزد انتخابات امریکا راجع به افغانستان، اگر به گذشته برگردیم، می‌بینیم پس از کنفرانس بن و تشکیل دولت جدید در افغانستان به رهبری حامد کرزی طالبان با شعار مبارزه با اشغال افغانستان توسط نیروهای امریکایی و ناتو و برکناری حکومت افغانستان که دست نشانده خطاب می کردند، دو دهه جنگ را بر مردم افغانستان تحمیل کردند و سرانجام در سال ۱۴۰۰ با خروج سوال برانگیز محمد اشرف غنی و عدم مبارزه با طالبان از سوی ارگان های نظامی کشور این گروه بر افغانستان مسلط شدند.

تسلط طالبان بر افغانستان علاوه همان‌گونه مبرهن است، با توجه به جنگ و کشتار که طی ۲۰ سال انجام دادند، اما بر اساس معامله دوحه میان امریکا و طالبان صورت گرفت. در واقع این دونالد ترامپ بود که با گماشتن زلمی خلیل‌زاد به عنوان نماینده این کشور در امور افغانستان و امضای قرارداد دوحه، عملا به طالبان مشروعیت بخشیده و امتیاز داد. اما پس از انتخابات سال ۲۰۲۰ در امریکا زمانی‌که جوبایدن روی کار آمد، با قرارداد امضای شده دولت ترامپ با طالبان مواجه شد. هرچند که دولت‌های امریکا با قلدری و قانون شکنی هر معاهده‌ی را خواسته پاره کرده، ولی بایدن به توافق ترامپ با طالبان صحه گذاشت و در زمان تعیین شده و بدون توجه به توافق که باید بین دولت وقت افغانستان جمع سیاسیون با طالبان امضا می‌شد، نیروهای امریکایی را خارج کرد و دست از حمایت نیروهای نظامی برداشت و به نوعی افغانستان را تسلیم داد.

همچنین بخوانید: نماینده کانگرس: طالبان به تروریست‌ها پناه می‌دهند اما حکومت بایدن از آنان ستایش می‌کند

با این وجود، پس از تسلط طالبان روابط پیدا و پنهان امریکای تحت کنترل بایدن با طالبان ادامه داشته است. علاوه بر مذاکرات مستقیم و غیر مستقیم که میان دو طرف در مقاطع مختلف انجام شده، امریکا بیش از ۱۷ میلیارد دالر به دولت طالبان داده است. همچنین زمینه چاپ پول و همکاری اقتصادی دیگر با طالبان را ادامه داده است.

از این رو اصل مسئله این می‌شود که برای امریکای تحت کنترل دمکرات‌ها یا جمهوری خواهان، فرقی نمی‌کند که طالبان باشد یا دولت دموکرات یا هر نظام سیاسی دیگر، در افغانستان؛ آنچه برای امریکا مهم است، افغانستان نباید حیاط خلوت نظامی چین، روسیه و ایران نباشد. بر همین اساس با روابط پنهانی و آشکار و ارسال بسته‌های دالر طالبان را از همسویی کامل و افتادن به دامن رقبای مانند چین، روسیه و ایران بازداشته است.

البته این مسئله را نباید نادیده گرفت که در اجرای تاکتیک و راهبرد امریکا در منطقه و جهان فقط بین جمهوری خواهان و دمکرات‌ها اختلاف است، اما در اصل قضیه به هیچ عنوان اختلافی نیست. دموکرات ها فکر می‌کنند که در همین مقطع از زمان روسیه و پوتین بزرگترین چالش در مقابل قدرت امریکا است و چین و کشورهای دیگر متخاصم اولویت دومی به حساب می آیند. از این رو دمکرات‌ها تمرکز اصلی شان روی اوکراین و زمین زدن روسیه است.

بنا اگر هریس رئیس جمهور شود، راهبرد امریکا در قبال جهان و افغانستان همین سیاست کنونی بایدن خواهد بود. یعنی با ارسال کمک و روابط پنهانی، طالبان را حفظ کرده و از همسویی طالبان با کشورهای رقیب جلوگیری کند.

همچنین بخوانید: افزایش فقر در افغانستان

اما برعکس اگر ترامپ روی کار بیاید؛ وی به عنوان یک تاجر جمهوری‌خواه، نگاه اش این است که در شرایط فعلی روسیه یک چالش بزرگ برای اقتدار امریکا نیست. از دید ترامپ تاجر پیشه، چین معضل اصلی امریکا و اولویت جدی است. بنا احتمال اینکه به زود ترین فرصت با روسیه کنار آمده و به مصاف چین برود و همچنین علیه ایران با توجه به لابی آیپک صهیونیست که در ستاد جهموری خواهان نفوذ بسیاری دارد، اعمال فشار شود، وجود دارد. راجع به افغانستان هم اگر ترامپ رییس جمهور شود احتمال اینکه امتیازات بیشتری به طالبان برای جلوگیری از نفوذ چین و همچنین دوری از ایران بدهد، وجود دارد.

در کلیت بحث می توان این‌گونه نتیجه گرفت که اگر هریس و دمکرات‌ها برنده انتخابات شود، سیاست کنونی در قبال افغانستان که همانا ارسال بسته‌های دالر و چشم پوشی از محدودیت‌های شدید وضع شده در افغانستان کماکان ادامه یابد.

اما اگر ترامپ پیروز انتخابات شود، هرچند که وی سیاست مدار غیر متعادل و غیر قابل پیش‌بینی است، اما احتمال این‌که برای مهار چین و ایران با طالبان رابطه بهتری برقرار کند، وجود دارد. هرچند که تشدید فشارها هم در صورت عدم تمکین به خواسته‌های ترامپ بر طالبان دور از انتظار نیست.

نویسنده: غلام رضا سادات

نوشته های مرتبط :