طالبان و سرشماری نفوس؛ آیا داده‌های جمعیتی شفاف خواهد شد؟

دسته: تحلیل
نویسنده: مرزایی
1404/02/24
9:41 ق.ظ
بازدید: 16

پایگاه خبری تحلیلی روایت : اخیرا کابینه طالبان به اداره ملی احصائیه و معلومات دستور داده تا طرح سرشماری نفوس را که توسط این اداره به کابینه پیشکش گردیده بود با ادارات ذیدخل ارزیابی و گزارش نهایی خود را پیرامون طرح مذکور و تطبیق آن در نشست بعدی ارائه و تا کابینه در مورد آغاز آن تصمیم بگیرد. چنانچه می دانید اهمیت آمار، معلومات و احصائیه به حدی است که بدون آن هیچ پالیسی طرح و هیچ استراتیژی ایجاد شده نمی تواند و تمام پلان ها و تصامیم و موفقیت آنها متکی به آمار و معلومات دقیق می باشد چنانچه بحث در مورد سرشماری نفوس افغانستان و چگونگی اجرای آن بحث طویل علمی و تخنیکی را ایجاب می نماید اما به صورت فشرده ابتدا می پردازیم به سرشماری نفوس، تاریخچه مختصر آن، برآورد نفوس کشور، طرح سرشماری نفوس طالبان، مشروعیت و مقبولیت، اهداف طالبان از تطبیق طرح مذکور، اعتبار طرح و اعتبار آمار و ارقام در صورت تطبیق، کیفیت ارقام، بحث استفاده از آمار و ارقام سرشماری نفوس جهت بهبود و عرضه خدمات، پالیسی ها، پلان ها، ستراتیژی ها و دید طالبان. سرشماری نفوس مجموع پروسه یا روند مربوط جمع آوری،تصنیف، ارزیابی، تجزیه، تحلیل و نشر ارقام احصائیه های جمعیت شناسی(دموگرافیگی) اقتصادی،اجتماعی و کلتوری همه افراد یک کشور در وقت و زمان معین می باشد. یا به زبان ساده تر از هر واحد(فرد) جمعیت باید در موردش معلومات جمع آوری شود . کاری فوق العاده تخنیکی، هزینه بر، و ضرورت به افراد مسلکی و تخنیکی دارد تا معلومات را جمع آوری و پروسس نمایند.

اخیرا کابینه طالبان به اداره ملی احصائیه و معلومات دستور داده تا طرح سرشماری نفوس را که توسط این اداره به کابینه پیشکش گردیده بود با ادارات ذیدخل ارزیابی و گزارش نهایی خود را پیرامون طرح مذکور و تطبیق آن در نشست بعدی ارائه و تا کابینه در مورد آغاز آن تصمیم بگیرد.
چنانچه می دانید اهمیت آمار، معلومات و احصائیه به حدی است که بدون آن هیچ پالیسی طرح و هیچ استراتیژی ایجاد شده نمی تواند و تمام پلان ها و تصامیم و موفقیت آنها متکی به آمار و معلومات دقیق می باشد چنانچه بحث در مورد سرشماری نفوس افغانستان و چگونگی اجرای آن بحث طویل علمی و تخنیکی را ایجاب می نماید اما به صورت فشرده ابتدا می پردازیم به سرشماری نفوس، تاریخچه مختصر آن، برآورد نفوس کشور، طرح سرشماری نفوس طالبان، مشروعیت و مقبولیت، اهداف طالبان از تطبیق طرح مذکور، اعتبار طرح و اعتبار آمار و ارقام در صورت تطبیق، کیفیت ارقام، بحث استفاده از آمار و ارقام سرشماری نفوس جهت بهبود و عرضه خدمات، پالیسی ها، پلان ها، ستراتیژی ها و دید طالبان.
سرشماری نفوس مجموع پروسه یا روند مربوط جمع آوری،تصنیف، ارزیابی، تجزیه، تحلیل و نشر ارقام احصائیه های جمعیت شناسی(دموگرافیگی) اقتصادی،اجتماعی و کلتوری همه افراد یک کشور در وقت و زمان معین می باشد.
یا به زبان ساده تر از هر واحد(فرد) جمعیت باید در موردش معلومات جمع آوری شود .
کاری فوق العاده تخنیکی، هزینه بر، و ضرورت به افراد مسلکی و تخنیکی دارد تا معلومات را جمع آوری و پروسس نمایند.

که در تمام کشور ها عموما بعد از هر ده سال دولت ها مکلف به اجرای سرشماری نفوس بخاطر جهت دهی به پلانهای کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت شان با استفاده از ارقام بدست آمده می باشند.
در کشور ما نیز تاریخچه سرشماری بر می گردد به سال ۱۳۵۴دکه اولین فعالیت های فهرست برداری خانوار شروع شد و مدت دو سال را در بر گرفت چنانچه متعاقبا در سال ۱۳۵۸ اولین سرشماری تاریخ کشور عملا تطبیق گردید که در آنوقت نظر به تغییر حکومت و ناامن شدن برخی ولایات، ۷۵٪ ساحات تحت پوشش قرار گرفت و ۲۵ ٪ متباقی به اساس فهرست برداری خانوار که قبل از سرشماری انجام گردیده بود برآورد و نفوس کشور اعلان گردید .
که بعد از سرشماری نفوس سال ۱۳۵۸ نسبت جنگ ها، مشکلات اقتصادی و امنیتی و دلایل سیاسی دومین سرشماری نفوس تا هنوز صورت نگرفته است چنانچه بعد از سال ۱۳۸۰ با روی کار آمدن اداره موقت و انتقالی فعالیت های آغاز می شود و بر اساس تمویل و حمایت های بین المللی که وجود داشت پلان سرشماری نفوس طرح و بین سال‌های ۱۳۸۱_۱۳۸۴ فهرست برداری خانوار تکمیل که متعاقبا قرار بود در سال ۲۰۰۷ سرشماری دوم آغاز گردد و در زمانیکه شرایط بسیار خوبی از لحاظ تمویل طرح و هم از لحاظ امنیتی بود بنابر دلایلی رئیس جمهور تصمیم گرفت سرشماری دوم اجرا نگردد و فرمان صادر نشد از لحاظ قانونی اجرای سرشماری وابسته به فرمان رئیس جمهور است، این در حالی بود که کارهای مقدماتی از قبیل فهرست برداری خانوار انجام و همچنان مشکل در نبود تمویل وجود نداشت. از این‌رو نفوس مسکون کشور الی اکنون به اساس برآورد نفوس به تفکیک واحدهای اداری(ولایت، ولسوالی ها)، شهری، دهاتی و جنس با در نظر داشت موازین علمی دموگرافی و احصائیوی برآورد می گردد چنانچه در این برآورد ارقام فهرست خانوار ۱۳۸۱_۱۳۸۴، نفوس سال ۱۳۵۸، و نفوس سال ۱۳۸۳ به حیث سال اساس با در نظرداشت شاخص های میزان رشد نفوس سالانه و فاصله زمانی برآورد نفوس هر سال سنجش و اعلان می گردد.
که اینطریقه هیچگاهی جای سرشماری که در آن از هر فرد کشور معلومات جمع آوری می گردد را نمی گیرد اما با آنهم نظر به مساعد نبودن اجرای سرشماری و کم هزینه بودن آن به واقعیت نزدیک است، که بر اساس آخرین برآورد یا تخمین نفوس کشور در سال ۱۴۰۳ حدود ۳۵.۷ میلیون نفر از جمله ۱۸.۲ میلیون مردان و ۱۷.۵ میلیون زنان می باشد.
حال اینکه گروه طالبان در این مقطع زمانی که مردم کشور با مشکلات عمده ی چون فقر، بیکاری، مهاجرت، عدم توان در عرضه خدمات در سکتورهای مختلف و ده ها مشکل دیگر دست و پنجه نرم می نمایند چطور به سرشماری نفوس که بودجه و هزینه هنگفتی دارد توجه دارند و در پی کدام اهداف پیدا و پنهان اند.
طوریکه معلوم است طالبان گروه تک گروهی و تک قومی اند (وابسته به یک قوم) که غیرمشروع بر اریکه قدرت و منابع تکیه زده اند و این گروه قوم خود را برتر و سایر اقوام را از استفاده قدرت و منابع نفی می داند چنانچه می دانید افغانستان کشور کثیر القومی و اقلیت ها است که در آن هیچ قومی اکثریت نیست، طالبان با استفاده از سرشماری نفوس و دخالت در روند در پی برترشماری خود و قوم خویش اند یعنی خلق روایت اکثریت سازی به نفع یک قوم خاص.

ثانیا استفاده از جنبه تبلیغاتی طرح سرشماری چنانچه یکی از دلایل عمده در عدم اجرای طرح سرشماری در حدود نیم قرن اخیر نبود امنیت بود و طالبان دارند با روی دست گرفتن طرح سرشماری و اینکه امنیت در سراسر کشور تامین است استفاده ابزاری و تبلیغاتی می نمایند در حالیکه در بیست سال اخیر قبل از روی کار آمدنش در قدرت همین طالبان یک طرف سکه دو موجب ناامنی و بی ثباتی در کشور بودند
امتعاقبا هدف دیگری از یجاد طرح و تطبیق سرشماری گرفتن بودجه و یا پول آن از دونرها است چنانچه به شدت در این راستا تلاش دارند و اخیرا با در صورت تطبیق سرشماری و بدست آوردن ارقام می خواهند با استفاده ارقام و آمار به نحوه یی پلان ها، پالیسی ها، کمک های بین المللی، را در جهت تقسیم منابع و منافع را به نفع یک قوم خاص جهت دهند با استفاده از همان بحث اکثر سازی و اقلیت سازی .
حال آنکه طرح سرشماری نفوس و تطبیق ان، و آمار و ارقام‌ و نتیجه آن از چند جهت اعتبار و حیثیت ندارد و چالش هایی را در پی دارد
از نگاه مشروعیت (هر آنچه از حکومت فاقد مشروعیت ملی و بین المللی در نبود قانون اساسی و قوانین مرتبط بیرون آید نه اعتبار دارد و نه مقبولیت )
بحث مهاجرت میلیونی افراد کشور خصوصا از اقوام دیگر(غیر از قوم طالب) به سایر کشورها و سیاست های این گروه در تغییر بافت جمعیتی در مناطق کشور عامل دیگریست که از اعتبار و ارزش و مقبولیت این طرح می کاهد
همچنان نبود افراد مسلکی و تخنیکی جهت اجرای طرح و دخالت طالبان در این امر چنانچه رهبری اداره ملی احصائیه و معلومات تمام توسط ملا ها غیر مسلکی و فاقد ظرفیت های مدیریتی و علمی و تخنیکی در مرکز و ولایات اداره می شوند چطور با آنها این پروسه ملی رهبری، مدیریت،استخدام، کنترول، نظارت و ارزیابی گردد و از سویی تعدادی کمی افراد مسلکی هم که در اداره غیر از طالبان وجود دارد در شرایط ترس و اطاعت عام و تام بسر می برند و حتی در احوال شخصیه اجازه ریش گذاشتن و نگذاشتن را نیز ندارد چه برسد به اینکه از دخالت طالبان در روند مسلکی جلوگیری نمایند.

نبود فضای حضور نهاد های ناظر ملی و بین المللی در شرایط کنونی بحث دیگریست چنانچه فضای سانسور معلومات، عدم پاسخگویی، حق دسترسی به معلومات شفاف و واقعی وجود دارد و همچنان حیف و میل بودجه سرشماری و کیفیت پایین ارقام بحث قابل توجه دیگریست چنانچه با شرایطی که وجود دارد طرح تطبیق گردد ارقام نامناسب و بی کیفیت و ناقص بدست می‌آید که سبب اتخاذ تصامیم ضعیف و سکته گی در عرصه خدمات و هدر رفتن هزینه می گردد و بر علاوه موضوع مهم دیگر محروم نمودن نصف نفوس کشور(زنان) در سکتورهای معارف و تحصیلات عالی، سکتور صحی و بحث اشتغال می باشد چون عموما ارقام و معلومات و نفوس شماری جهت عرضه خدمات بهتر به مردم و اصلاح پالیسی ها و پلان های کوتاه مدت، متوسط المدت و طویل المدت حکومت جهت رفاه مردم می گردد حال محرومیت نصف نفوس کشور خود بیانگر این است که طالبان اهدافی دیگر را از تطبیق این طرح دنبال می نمایند نه عرضه خدمات به مردم کشور را و در اخیر سرشماری نفوس کشور در حالیکه اهمیت ویژه و مانند آب حیات است برای طرح پلانها و پالیسی ها جهت رشد اقتصادی و انکشاف اقتصادی اما تطبیق آن توسط طالبان عواقب جبران ناپذیر و صدمه بزرگی به این روند ملی می باشد .
پیشنهاد این است تا جریان ها. روشنفکران ، جامعه مدنی، جریان های سیاسی مخالفت خود را با این طرح اعلان و رسما اعتراض خویش را با سازمان‌ ملل و صندوق نفوس سازمان ملل که یکی از تمویل کننده گان احتمالی و همکاران تطبیقی طرح سرشماری ها در کشورهای مانند افغانستان است شریک سازند تا الی روی کار آمدن حکومت قانونی و مشروع که نماینده گی از ملت نمایند این طرح تطبیق نگردد.

نوشته های مرتبط :