چگونه کتاب‌هایم زندانی شدند؟

دسته: تحلیل
نویسنده: عبدالشهید ثاقب
1402/11/17
10:52 ق.ظ
بازدید: 53

پایگاه خبری تحلیلی روایت : در دوره‌ی جمهوریت در افغانستان، در خانه‌ام یک کتاب‌خانه شخصی درست کرده بودم. در این کتاب‌خانه انواع کتاب‌های سیاسی، تاریخی، فلسفی، جامعه‌شناسی و مذهبی وجود داشت.من اگرچه در هر چیزی دیگری آدم بی‌سلیقه هستم، اما در انتخاب کتاب‌ها همیشه دوستانم مرا تحسین کرده‌اند. به همین دلیل می‌توانم بگویم که کتاب‌خانه‌ی شخصی من بهترین کتاب‌ها را داشت.من این کتاب‌ها را با هزار شوق از کتاب‌فروشی‌های کابل و مزار تهیه کرده بودم. تعداد آن‌ها را دوستانم از کشورهای همسایه برایم آورده بودند. عشق و علاقه‌ی خاصی به آن‌ها داشتم و هم‌نشین شبا‌روزی و لحظه‌های تنهاییم بودند.هیچ فراموش نمی‌کنم که در هفته‌های منتهی به سقوط جمهوریت، یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌هایم سرنوشت کتاب‌هایم بود. به کتاب‌خانه‌ام رفته نمی‌توانستم و احساس می‌کردم که کتاب‌ها هم غم‌گین‌اند و به اکراه سخن می‌گویند و رغبتی به گفتگو و مصاحبت ندارند. فکر می‌کردم مانند من گلوی آن‌ها را نیز بغض می‌فشارد و هر کدام یک عالم اندوه در سینه دارد.

در دوره‌ی جمهوریت در افغانستان، در خانه‌ام یک کتاب‌خانه شخصی درست کرده بودم. در این کتاب‌خانه انواع کتاب‌های سیاسی، تاریخی، فلسفی، جامعه‌شناسی و مذهبی وجود داشت.

من اگرچه در هر چیزی دیگری آدم بی‌سلیقه هستم، اما در انتخاب کتاب‌ها همیشه دوستانم مرا تحسین کرده‌اند. به همین دلیل می‌توانم بگویم که کتاب‌خانه‌ی شخصی من بهترین کتاب‌ها را داشت.

من این کتاب‌ها را با هزار شوق از کتاب‌فروشی‌های کابل و مزار تهیه کرده بودم. تعداد آن‌ها را دوستانم از کشورهای همسایه برایم آورده بودند. عشق و علاقه‌ی خاصی به آن‌ها داشتم و هم‌نشین شبا‌روزی و لحظه‌های تنهاییم بودند.

هیچ فراموش نمی‌کنم که در هفته‌های منتهی به سقوط جمهوریت، یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌هایم سرنوشت کتاب‌هایم بود. به کتاب‌خانه‌ام رفته نمی‌توانستم و احساس می‌کردم که کتاب‌ها هم غم‌گین‌اند و به اکراه سخن می‌گویند و رغبتی به گفتگو و مصاحبت ندارند. فکر می‌کردم مانند من گلوی آن‌ها را نیز بغض می‌فشارد و هر کدام یک عالم اندوه در سینه دارد.

کتاب‌ها چرا غم‌گین بودند؟ آیا از مصادره‌شدن توسط طالبان می‌ترسیدند یا از زندانی‌شدن در قفسه‌های کتاب‌خانه و از تنهایی و بی‌همنشینی می‌هراسیدند؟

شاید هم از کتاب‌سوزی. آخر، رژیم‌های توتالیتار یکی از سرگرمی‌های شان کتاب‌سوزی و راه‌اندازی جشن کتاب‌سوزان است.

به هر صورت، افغانستان سقوط کرد و من آواره شدم و کتاب‌هایم در همان کتاب‌خانه شخصی‌ام زندانی شدند. آری زندانی شدند؛ چون کتاب به هم‌نشین و هم‌صحبت نیاز دارد. وقتی هم‌نشین نداشته باشد، کتاب‌خانه برایش زندان است.

دو و نیم سال می‌شود که از حال و احوال کتاب‌هایم خبر ندارم. آیا کسی بر سر آن‌ها دستی می‌کشد یا خیر؟ آیا کسی آن‌ها را ورق می‌زند یا خیر؟ نمی‌دانم.

همچنین بخوانید: ریچارد بنت خواستار آزادی زنان معترض همزمان با «روز جهانی حقوق بشر» شد

تا جایی که رویدادهای افغانستان را از عالم غربت دنبال می‌کنم می‌توان گفت که بدبختانه با تسلط طالبان وضعیت کتاب و کتاب‌خوانی نیز در کشور دچار عقب‌گرد شده است و دروازه‌ی انتشارات‌ها و کتاب‌فروشی‌ها یکی پس از دیگری بسته می‌شود.

آن‌چه باعث شده است تا بازار کتاب در افغانستان به چنین سرنوشتی مبتلا گرد، عبارتند از:

دشمنی طالبان با کتاب: طالبان متاسفانه نسبت به کتاب نگاه خصمانه دارند. این گروه هم در دور اول با کتاب دشمنی کردند و هم در حال حاضر دشمنی می‌کنند. وحید مژده حکایت می‌کند که باری در دوره طالبان یکی از فرماندهان طالب کتاب «حلال و حرام» دکتر یوسف قرضاوی را در یکی از کتاب‌فروشی‌های شهر کابل می‌یابد و می‌خواند. محتوای این کتاب را با ملا ترابی وزیر عدلیه وقت طالبان شریک می‌کند. او دستور می‌دهد که تمام کتاب‌های قرضاوی را از سطح شهر و کتاب‌فروشی‌ها جمع کرده و خرید و فروش آن را ممنوع اعلام کنند.

در حال حاضر نیز همه روزه به کتاب‌فروشی‌ها سر زده و هزاران کتاب را مصادره کرده‌اند و می‌کنند.

فقر: با تسلط طالبان متاسفانه در افغانستان فقر افزایش یافته است. امروزه عمده‌ترین دغدغه مردم و نسل جوان ما در کشور پیداکردن یک لقمه نان است، نه کتاب.
ناامیدی: با تسلط طالبان در افغانستان مردم نسبت به آینده کشور بی‌باور شده‌اند و همه در تلاش‌اند که بساط خود را جمع کرده و به یکی از کشورهای خارجی پناهنده شوند.

در چنین وضعیتی، طبیعی است که کسی کتاب نمی‌خواند و نمی‌خرد. و چنین است که بازار کتاب در افغانستان به کساد گراییده و فرهنگ کتاب‌خوانی در حال تباه‌شدن است.

همچنین بخوانید: رییس کمیته دفاعی پارلمان بریتانیا: ممکن است آینده افغانستان به دست چین بیفتد

نوشته های مرتبط :