شیک پوشی پیشوایان مذاهب فقهی (۴)

دسته: تحلیل
نویسنده: ابراهیم الدویری؛ برگردان: حسیب الله ولی زاده
1402/09/13
10:32 ق.ظ
بازدید: 24

پایگاه خبری تحلیلی روایت : یاران امام مالک، از بیان قیافه وی و توجه او به موی هایش، غافل نمانده اند. آنها چنین گفته اند: وی قامت بلند، تنومند، ریش سفید، سر سفید، سیمای نیکو، بینی بلند و دارای ریش بزرگ بود. او سبیل هایش را نمی تراشید، اما گوشه های آن را کوتاه می کرد. وی سبیل تراشی را مثله می دانست. دلیل این کار او عمکرد عمر بود. وی در هنگام مصروفیت سبیل هایش را کوتاه می نمود. با وصفی که، یاران امام مالک روایت کرده اند که وی در انظار مردم خورد و نوش و خنده نمی کرد و سخنان بی مورد نمی گفت، اما برخی خوردنی های دوست داشتنی او را نقل کرده اند. عیاض در ” تدریب المدارک” می گوید: بهای گوشت روزانه وی، دو درهم می شد و در روز جمعه آشپز خود سلمه را دستور می داد، تا طعام بسیار بپزد. مطرف می گوید: اگر مالک پول گوشت روزانه را نمی داشت و از فروش لوازم خانه آن را فراهم میتوانست، این کار را می کرد.

امام مدینه
زندگی نامه نویسان اخبار شیک پوشی امام مدینه را تحت عناوین مختلف بیان کرده اند. قاضی عیاض در” تدریب المدارک” می گوید: این باب در بیان پوشیدنی ها، عطر، خانه و خوردنی ها و نوشیدنی های وی(امام مالک ) است. هم چنان ابن مبرد حنبلی (وفات ۹۰۹هـ) در کتاب ” ارشاد السالک الی مناقب الامام مالک ” می نویسد: باب سی و پنجم در بیان شکل، صفت و زیبائی او(امام مالک) می باشد.
در لابلای این فصل ها، دانش آموزان و زائرین امام مالک از شهرهای گوناگون شیک پوشی، پوشیدنی ها، عطر، لوازم خانه و دیدگاه های وی در باره رنگ ها و انواع لباس های را ستایش کرده و توجه بسیار نموده اند. در باره وی چنین نقل کرده اند: او خوش سیما و دارای لباس های پاک بود و کهنه گی جامه را زشت می دانست. جامه های وی بسیار پاک بود. با وصفی که دانش آموزان او زیاد بودند، اما هیچ کدام لکه یی را در کالای او ندیده اند.
هم چنان در باره وی چنین نقل کرده اند: او ابریشم نمی پوشید و لباس های سفید را به تن می کرد. شاید علت عدم ابریشم پوشی وی، پیروی از فتوای عبدالله بن عمر باشد. او ابریشم نمی پوشید و در تن پسرانش می دید اما آنها را منع نمی کرد. عیاض می گوید: امام مالک را با لباس های عدنی، خراسانی و مصری گران بها دیده اند و او طیلسان و کلاه می پوشید. از جمله نکته های مهم شیک پوشی او که زندگی نامه نویسان نقل کرده اند این است که، وی همواره لباس ها خود را تبدیل می کرد. در کتاب ارشاد السالک الی مناقب الامام مالک چنین نقل شده است: وی روز جمعه لباس های خود را تبدیل می کرد. او حتا کفش هایش را نیز تبدیل می نمود. آنها (زندگی نامه نویسان ) ملاحظه نموده اند که، دستار از لوازم شیک پوشی او بوده است. می گویند: وی صبحگاه لباس می پوشید و دستار را به سر می کرد و هیچ کدام از افراد خانواده
و دوستان وی، او را سر برهنه ندیده اند.
شاگرد وی اشهب (وفات ۲۰۴هـ) چگونه گی دستار بستن او را بیان کرده می گوید: هنگامی که دستار را به سر می کرد پاره یی از آن را زیر زنخ اش می گذاشت و گوشه یی دیگر آن را میان شانه هایش آویزان می کرد.
هم چنان شاگرد دیگر او بشر حافی (وفات ۲۲۷هـ)بهای لباس او را بیان نموده می گوید: نزد مالک رفتم و او را با طیلسانی که پنجصد درهم قیمت داشت، دیدم. گوشه های طیلسان را بسان امیران انداخته بود. او لباس سفید را اختیار می کرد و می گفت: دوست دارم، خواننده(قارئ) لباس سفید داشته باشد.

همچنین بخوانید: قرائت کاریکاتوریِ طالبان از اسلام

توجه به نظافت خانه
امام مالک ما را به نام نخستین عالمانی که این گونه لباس ها را پوشیده اند، آگاه می سازد. او می گوید: هیچ عالمی را نیافتم که، این گونه لباس های نازک را بپوشد، بلکه آنها جامه های خشن و درشت را می پوشیدند، در این میان تنها ربیعه (استاد مالک ربیعه الرای وفات۱۳۶هـ) این گونه لباس ها را می پوشید. او به لباس های خود اشاره کرد. لباس های وی عدنی نازک بود.
از جمله معلومات دقیقی که، یاران مالک به ما هدیه داده اند، موضع گیری وی در باره سرمه می باشد.او هنگامی که به خاطر ضرورت، سرمه به چشم می کشید، در خانه می نشست و جزء در موارد ضروری، سرمه را زشت می دانست. او از عطر استفاده می کرد و چنین نقل کرده اند: وی از عطر و مشک و… استفاده می نمود. هم چنان اخبار انگشتری وی و نقش آن را نیز نقل نموده اند. انگشتری که مالک هنگام وفات در دست داشت، نگین آن از سنگ سیاه بود و در دو سطر چنین نوشته شده بود: حسبنا لله و نعم الوکیل ”
وی این انگشتر را گاهی در دست راست و گاهی هم در دست چپ می پوشید. شکی نداریم که او هنگام وضو گرفتن، انگشتر را از دست چپ بیرون می کرد و در دست راست می کرد.
مُطَرِّفُ بن عبد الله الهلالي (ت ۲۲۰هـ) از استاد و مامایش مالک، علت گزینش این نقش را پرسید، وی در پاسح گفت: از خدواند شنیدیم که می گفت: حسبنا الله و نعم الوکیل. مطرف می گوید: من نیز انگشتری ام را تبدیل کردم و مانند آن(انگشتر امام مالک) آن را ساختم .
اینگونه الگوبرداری از آیه های قرآنی، حضور چشمگیری در گزینش های امام در باره قیافه و زندگی او دارد. به عنوان نمونه: ما در روایات درمی یابیم که، بر دروازه امام مالک چنین نوشته شده بود: ماشاء الله . علت این کار را از او پرسیدند، در پاسخ گفت: «ولولا اذ دخلت جنتک قلت ماشاء الله» معنای جنت ، خانه می باشد.
از جمله عجایب زندگانی امام مالک این است که، وی خانه شخصی نداشته است. أحمد بن صالح المصري (وفات ۲۴۸هـ) شاگرد شاگردان مالک می گوید: مالک خانه شخصی نداشت و تا هنگام وفات در خانه کرایی زندگی می کرد. مهدی خلیفه عباسی از وی پرسید: خانه داری؟ گفت: نه. خانه کرایی مالک، خانه عبدالله بن مسعود بود.
توجه مالک به نظافت خانه، ریشه در این سخن استاد وی ربیعه الرای دارد. او می گوید: خانه هر فرد، نسب اوست. از همین رو، معلومات لوازم خانه او را نقل کرده اند. عبد البر الأندلسي (ت ۴۶۳هـ) در «الانتقاء في فضائل الثلاثة الأئمة الفقهاء» از واقدی (ت ۲۰۷هـ) چنین نقل می کرد: در گوشه و کنار خانه مالک بالش ها و فرش های هموار شده بود. این همه برای قریشی ها، انصاری ها و بزرگانی که نزد وی می آمدند، بود. کما اینکه در خانه وی دوشک ها بود و یاران او بالای آن می نشستند. شاگرد او خالد بن خداش المهلبي (ت ۲۲۳هـ) از وی در باره لوازم خانه و دوشک ها چنین می پرسد: آیا از این ها دیگران استفاده کرده اند، یا وی این نوآوری را نموده است؟ مالک در پاسخ می گوید: مردم این کار را کرده اند.

همچنین بخوانید: شوونیسم قومی طالبان؛ ترویج پشتونیزم‌ با ظاهر اسلامی!

قد و قامت منظم
یاران امام مالک، از بیان قیافه وی و توجه او به موی هایش، غافل نمانده اند. آنها چنین گفته اند: وی قامت بلند، تنومند، ریش سفید، سر سفید، سیمای نیکو، بینی بلند و دارای ریش بزرگ بود. او سبیل هایش را نمی تراشید، اما گوشه های آن را کوتاه می کرد. وی سبیل تراشی را مثله می دانست. دلیل این کار او عمکرد عمر بود. وی در هنگام مصروفیت سبیل هایش را کوتاه می نمود.
با وصفی که، یاران امام مالک روایت کرده اند که وی در انظار مردم خورد و نوش و خنده نمی کرد و سخنان بی مورد نمی گفت، اما برخی خوردنی های دوست داشتنی او را نقل کرده اند. عیاض در ” تدریب المدارک” می گوید: بهای گوشت روزانه وی، دو درهم می شد و در روز جمعه آشپز خود سلمه را دستور می داد، تا طعام بسیار بپزد. مطرف می گوید: اگر مالک پول گوشت روزانه را نمی داشت و از فروش لوازم خانه آن را فراهم می گردانید، این کار را می کرد.
افطاری وی نان و روغن بود. خواهر خانه گی او این ها را آماده می کرد.
نوشیدنی ها و میوه های دوست داشتنی او در تابستان شکر و در زمستان عسل بود. او کیله را دوست داشت و می گفت: مگس و دست آن را لمس نکرده اند و هیچ میوه ای مانند آن همانند میوه های بهشت نیست. امام به منظور برتری کلیه به این آیه یی قرآنی، استلال می کرد:« اکلها دائم و ظلها» سایه و خوردنی های آن(بهشت) همیشه گی است.
روایت دیگری به سواری امام مالک تعلق دارد.
طلق بن السمح اللخمي (وفات ۲۱۱هـ) می گوید: مالک را سوار بر اسپ زین دار دیدم، غلام وی از پشت او راه می رفت و هنگامی که وارد خانه گردید، از سر اسپ پایین شد و نشست. غلام دست پاکی را گرفت و موزه او را پاک کرد و هم چنان آن را کشید. قاضي عياض – در ‘ترتيب المدارك‘- این قصه را انکار کرده است زیرا مالک به خاطر احترام به تربت پیامبر، در آنجا بر مرکب سوار نمی شد.
ثروت باقی مانده امام مالک ما را به داریی های وی آگاه می سازد. بیشتر ثروت او هدایا امیران و دوستان تاجر و عالمان ثروتمند بود. او هنگام وفات صد دانه دستار داشت. هنگام وفات تمام لوازم خانه وی از قبیل: فرش، بالش و … تقریبا پنجصد دینار ارزش داشت. هنگامی که مطابق روایت عیاض بدانیم که ، وی پنجصد جوره کفش از خود به جا گذاشت، شاید تعداد دستار های او را غریب و عجیب ندانیم. امکان مبالغه در روایت عیاض وجود دارد.

همچنین بخوانید: بایدن: من فکر می‌کنم که ما به آتش‌بس در غزه نیاز داریم

نوشته های مرتبط :