نقش شاهنامه در پاسداری از زبان پارسی در افغانستان

دسته: تاریخ, تحلیل, فرهنگ, هویت
نویسنده: احمد فرزاد
1403/01/29
12:58 ب.ظ
بازدید: 18

پایگاه خبری تحلیلی روایت : شاهنامه با به تصویر کشیدن داستان‌های مبارزه با ظلم و ستم، مبنای روایی برای مقاومت مردم افغانستان در برابر ستم پارسی ستیزان فراهم کرده است. این اثر نشان می‌دهد که مبارزه با ظلم و ستم، نه‌تنها امری واجب، بلکه افتخارآمیز نیز هست و تن ندادن به ظلم و ستم می‌تواند ما را به اصالت‌مان نزدیک‌تر سازد.اثرات فرهنگی و حماسی فردوسی و شاهنامه، تنها به پاسداری از زبان پارسی در افغانستان محدود نمی‌شوند. بلکه شهنامه توانسته است نقشی کلیدی در حفظ و گسترش زبان و فرهنگ پارسی در سراسر جهان، به‌ویژه در میان فارسی‌زبانان افغانستان، ایران، تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان و دیگر کشورها ایفا کند.

فردوسی، شاعر و حماسه‌سرای نامدار زبان پارسی، نقش ارزشمندی در حفظ و پاسداری زبان پارسی به‌ویژه در افغانستان تحت ستم پارسی‌ستیزان، ایفا نموده است. شاهنامه، اثر ماندگار فردوسی، حامل پیام‌های ایستادگی و حماسه‌آفرین برای ارزش‌گذاری و پاسداری از زبان و تمدن تاریخی فارسی‌زبانان جهان است که توانسته است انگیزه ایستادگی در برابر ستم و تعصب را در میان فارسی‌زبانان به‌ویژه در افغانستان تقویت کند.

پاسداری از زبان پارسی: شاهنامه با به‌کارگیری واژگان اصیل فارسی، گنجینه‌ای از زبان پارسی را به نسل‌های آینده، به‌ویژه در افغانستان، منتقل کرده است. این اثر، در دورانی که زبان پارسی تحت‌فشار زبان عربی بود، به‌مثابه دژی محکم عمل کرد و از اصالت و غنای این زبان به‌طور شایان آن پاسداری نمود.

ترویج هویت مشترک: شاهنامه با روایت داستان‌های حماسی ایران باستان(شامل کشورهای افغانستان، ایران کنونی، آسیایی میانه و برخی کشورهای دیگر)، حسی از هویت ملی و فرهنگی مشترک را در میان فارسی‌زبانان افغانستان زنده نگه داشته است. شخصیت‌های شاهنامه و ارزش‌هایی مانند شجاعت، عدالت و خرد، الگویی برای مردم در مبارزه با ظلم و ستم و حفظ هویت خود بوده‌اند.

مقاومت در برابر ستم: در دورانی که پارسی‌ستیزان در افغانستان تلاش کرده‌اند تا زبان پارسی را به انزوا بکشانند، شاهنامه به‌مثابه نمادی از مقاومت فرهنگی و هویتی عمل کرده و مردم با خواندن و بازگو کردن داستان‌های آن، همواره از هویت و زبان خود را پاسداری کردند و در برابر استبداد و تبعیض سر تسلیم فرود نیاوردند.

تقویت اتحاد: شاهنامه با به تصویر کشیدن داستان‌های اتحاد و همبستگی فارسی‌زبانان در برابر دشمنان، الگویی برای مردم افغانستان در راستای اتحاد و انسجام در برابر ستم پارسی‌ستیزان بوده است. این اثر، مردم را به کنارگذاشتن اختلافات و تمرکز بر هویت مشترک آن‌ها تشویق کرده است.

همچنین بخوانید: قلندر عباد: بخش بهداشت افغانستان با کم‌بود بستر روبه‌رو است

برانگیختن حس هویت‌گرایی: شاهنامه با حماسه‌سرایی از شکوه و عظمت فارسی‌زبانان، حس هم‌گرایی را در میان مردم فارسی‌زبانان افغانستان و منطقه، تقویت کرده است. این حس، عامل انگیزه‌بخش برای مبارزه با ستم و تلاش برای احقاق حقوق آن‌ها در برابر دیگران بوده است.

مشروعیت‌بخشی به مقاومت: شاهنامه با به تصویر کشیدن داستان‌های مبارزه با ظلم و ستم، مبنای روایی برای مقاومت مردم افغانستان در برابر ستم پارسی ستیزان فراهم کرده است. این اثر نشان می‌دهد که مبارزه با ظلم و ستم، نه‌تنها امری واجب، بلکه افتخارآمیز نیز هست و تن ندادن به ظلم و ستم می‌تواند ما را به اصالت‌مان نزدیک‌تر سازد.

اثرات فرهنگی و حماسی فردوسی و شاهنامه، تنها به پاسداری از زبان پارسی در افغانستان محدود نمی‌شوند. بلکه شهنامه توانسته است نقشی کلیدی در حفظ و گسترش زبان و فرهنگ پارسی در سراسر جهان، به‌ویژه در میان فارسی‌زبانان افغانستان، ایران، تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان و دیگر کشورها ایفا کند.

به‌صورت عموم می‌توان گفت که شاهنامه و ادبیات حماسی آن، نقشی بی‌بدیل در پاسداری و بقای زبان پارسی در افغانستان، به‌ویژه در دوران ستم پارسی ستیزان، ایفا نموده است. این اثر ماندگار، حامل فرهنگ، تاریخ و هویت مشترک مردم فارسی‌زبان در دو سوی مرز ایران و افغانستان بوده و در طول قرن‌ها، مشعلی فروزان در برابر تاریکی تجاوز و ستم زبانی ایستاده است.

نوشته های مرتبط :