مطالبات بنیادین مردم افغانستان/ خراسان

دسته: تحلیل
نویسنده: شیرمحمد شیرزاد
1404/01/13
9:38 ق.ظ
بازدید: 18

پایگاه خبری تحلیلی روایت : مهم‌ترین نکته‌ای که جامعه ما در انتظار آن است، تغییر نظم موجود به نظم مطلوب است. نظمی که در آن نظام سیاسی، اهدافی را پیریزی میکند که با اهداف مردم مشترک نیست. به معنی واقعی کلمه، نظم حاکم در جامعه در مخالفت با صدای مردم، نگاه مردم و انتظارات مردم است. این نظم نمادین باید تغییر پیدا کند، چون در حوزه فرهنگ در تضاد با هویت مردم ماست؛ یعنی به دنبال تمرکز بر یک هویت خاص و انزوا دادن به هویت بقیه مردم افغانستان است. در حوزه اقتصاد، مردم را بشدت فقیر و تهیدست کردهاند. در حوزه معرفت علمی، با تمام ابزار در اختیار خود، مانع باز شدن منفذهای دانش شدهاند. و در حوزه اجتماعی، به صورت آشکار سرکوب بیرحمانهای در حال رخ دادن است. پس با شناخت و ماهیت این رژیم، در قدم نخست مردم به دنبال فضایی برای نفس کشیدن هستند که بتوانند از دل تاریکی که اجتماع برایشان ساخته است، رهایی یابند.

مهم‌ترین نکته‌ای که جامعه ما در انتظار آن است، تغییر نظم موجود به نظم مطلوب است. نظمی که در آن نظام سیاسی، اهدافی را پی‌ریزی میکند که با اهداف مردم مشترک نیست. به معنی واقعی کلمه، نظم حاکم در جامعه در مخالفت با صدای مردم، نگاه مردم و انتظارات مردم است. این نظم نمادین باید تغییر پیدا کند، چون در حوزه فرهنگ در تضاد با هویت مردم ماست؛ یعنی به دنبال تمرکز بر یک هویت خاص و انزوا دادن به هویت بقیه مردم افغانستان است. در حوزه اقتصاد، مردم را بشدت فقیر و تهیدست کردهاند. در حوزه معرفت علمی، با تمام ابزار در اختیار خود، مانع باز شدن منفذهای دانش شدهاند. و در حوزه اجتماعی، به صورت آشکار سرکوب بیرحمانهای در حال رخ دادن است. پس با شناخت و ماهیت این رژیم، در قدم نخست مردم به دنبال فضایی برای نفس کشیدن هستند که بتوانند از دل تاریکی که اجتماع برایشان ساخته است، رهایی یابند.
مردم ما به دنبال تغییرات بنیادین هستند؛ تغییر در ساختار نظام سیاسی، نظام فرهنگی حاکم، بهبود وضعیت اقتصادی و رفاه اجتماعی، و در اختیار قرار گرفتن دروازه‌های باز علم و دانش.

تغییر در ساختار نظام سیاسی

معمولاً نظامهای سیاسی یا مشروعیت مردم را به همراه دارند یا ندارند. مشروعیت مردمی یک جامعه و سرزمین زمانی از بین میرود که نظام بر اساس خواست مردم نباشد، دموکراتیک نباشد،
حکام آن یا بیگانه باشند یا از یک قوم خاص سلطه داشته باشند. هر آنچه که خلاف روحیه جمعی و منافع جمعی باشد، طبیعتاً مردمان آن سرزمین به دنبال تغییر آن هستند. تغییر باید به گونهای باشد که منافع جمعی مردم یک کشور در اولویت قرار گیرد. نظامی که مشروعیت خود را از درون جامعه گرفته باشد، سیستم سیاسی که نخبگانمحور باشد نه قوممحور، و مردمان ما به دنبال نظامی غیرمتمرکز هستند که در آن سلطه و استبداد نباشد.

همچنین بخوانید: وزیر دفاع طالبان به نماینده ویژه چین: روابط ما با بیجینگ مستحکم شده است

در حوزه اقتصادی

جامعهای که از نیازهای اولیه خود محروم باشد، فقر در سطح حاد در آن تبارز یافته، نرخ بیکاری بالای ۹۰ درصد باشد، و نظام تنها بودجه خود را بر اساس آمار رسمی (سیا (۴۶.۵ درصد از خدمات عمومی از جیب مردمان فقیر و بیبضاعت تأمین کند، طبیعی است که مردمان آن سرزمین انتظار داشته باشند خدمات اولیه خود را از حکومت دریافت کنند. حکومتی که وظیفه مهم و اساسی آن رفاه اقتصادی ملت خود است، اگر عاجز باشد، قطعاً مردم آن سرزمین به دنبال تغییر و تحول خواهند بود.
جامعه مطلوب انسانی اولین چیزی که از حکومت خود انتظار دارد، ابتداییترین خدمات معیشتی است : فراهمسازی نان، خوراک و پوشاک. فراهمآوری زمینه کار و اشتغال که هم بتوانند از محدودیتهای زندگی شخصی خود و خانواده خود رهایی یابند و هم به شگوفایی جامعه کمک کنند.

در حوزه علم و دانش

بعد از استقرار طالبان در افغانستان، سیستم آموزشی به صورت کلی و دلبخواه، بدون نظر گرفتن روح زمانه و نیازمندیهای جامعه، تغییر داده شد. محدودیتهایی برای آموزش دختران از سطح دوره مکتب گرفته تا بستن درهای دانشگاهها بر روی دختران آن سرزمین اعمال شد. یعنی نیمی از جامعه از دانش بازماندند. زمانی که درب علم بسته باشد، شگوفایی یک جامعه نیز ناممکن است؛ یعنی تفکر در آنجا به حاشیه رانده شده است.
انتظار جامعه ما این است که زنان و مردان در کنار هم از حقوق و امتیازات یکسان، به ویژه در حوزه کسب دانش و معرفت، برخوردار باشند و سهمی ارزنده و حضور فعالی برابر با مردان در جامعه داشته باشند. توقعات مشروع این است که سیستم آموزشی و منابع آموزشی بر اساس دانش روز باشد که مسیر توسعه را ترسیم کند، نه بر اساس مباحثی مانند امارتشناسی، ملاعمرشناسی و یا مواردی از این دست.

همچنین بخوانید: کانادا در سال ۲۰۲۳ بیش از ۳۶۷ میلیون دالر به‌افغانستان کمک کرده‌است

در حوزه فرهنگ جامعه

فرهنگ، اساس هویت و غنای یک ملت است. آنچه یک جامعه را پایدار و ارزشمند میسازد، پیوند ناگسستنی آن با میراث فرهنگی و تاریخیاش است. اما در افغانستان امروز، شاهد تهاجمی سیستماتیک به این میراث گرانبها هستیم. حاکمیت کنونی نه تنها با فرهنگ اصیل و متنوع افغانستان بیگانه است، بلکه بهصورت برنامهریزیشده در پی محو و تحریف آن است. سیاستهای فرهنگی حاکم، تنها به تاریخ و قدمت این سرزمین بسنده نمیکنند، بلکه میکوشند تا آن را در قالبهای تنگ و یکسویه بازتعریف کنند.
نمونه آشکار این رویکرد، برخورد با جشن نوروز این میراث کهن و نماد همبستگی ملی – است. حاکمیت با تحریم و تحریف این آیین دیرینه، آن را با برچسبهای نادرست دینی میآمیزد تا مشروعیت مردمی آن را زیر سؤال ببرد. این در حالی است که نوروز برای میلیونها افغان، صرفاً یک جشن نیست، بلکه نماد امید، نو شدن و پیوند نسلهاست.

مردم افغانستان بهوضوح نشان دادهاند که به دنبال حفظ و احترام به فرهنگ نیاکان خود هستند. فرهنگستیزی نظام حاکم نه تنها این خواست عمومی را نادیده میگیرد، بلکه در تلاش است تا تنوع قومی و فرهنگی این سرزمین را به یُمن هویتی یکسویه و تحمیلی قربانی کند. جامعه ما میخواهد، فرهنگ اصیل و متنوع افغانستان، بدون تحریف و حذف، پاس داشته شود. آیینهای ملی مانند نوروز، بهعنوان بخشی از هویت جمعی، آزادانه گرامی داشته شوند. سیاستهای فرهنگی، نه بر اساس انحصار و تحمیل، که بر پایه احترام به تمامی خردهفرهنگهای این سرزمین استوار گردد.
فرهنگ، تنها در صورتی زنده میماند که مردم آزادانه بتوانند آن را زیسته و به نسلهای بعد منتقل کنند. افغانستان، با همه غنای فرهنگیاش، سزاوار حاکمیتی است که این ثروت ملی را نه دشمن، که میراث مشترک همه بداند.

همچنین بخوانید: فرمانده صخره‌نشین اما معارف‌پرور

نتیجه‌گیری

با توجه به تمام گزارههای مهمی که عنوان شد – اعم از تغییر ساختار نظام سیاسی که مشروعیت مردمی ندارد، و به طور کلی میتوان گفت بیگانگی در حاکمان مشاهده میشود – و همچنین در قسمت اقتصاد جامعه، فقر به صورت آشکار و بیرحمانه تجربه میشود و دولت قادر به تأمین نیازهای اولیه مردم نیست. انتظار مردم این است که دیگر تحمل چنین سیستم سیاسیای را نداشته باشند. نکته دیگری که قابل توجه است، فرهنگ و اصالت یک جامعه است. هویت سایر اقوام غیرپشتون به صورت آشکار نادیده گرفته میشود.
مردم افغانستان/خراسان به دنبال تغییراتی بنیادین هستند که در آن عدالت، آزادی و برابری برای همه اقوام و اقشار جامعه فراهم شود. این تغییرات نه تنها یک خواسته، بلکه یک ضرورت برای ساختن آیندهای بهتر برای تمامی شهروندان این سرزمین است.

نوشته های مرتبط :