فدرالیسم از دیدگاه اندیشمندان

دسته: تحلیل
نویسنده: مهرزاد عظیمی
1403/12/13
2:16 ب.ظ
بازدید: 50

پایگاه خبری تحلیلی روایت : در آمد فدرالیسم به نظامی اطلاق می‌شود که قدرت سیاسی میان دولت مرکزی و دولت‌های ایالتی یا محلی تقسیم شود. در این نظام، هر ایالت یا منطقه برخی از اختیارات و مسوولیت‌های خود را دارد. در حالی که برخی از مسائل دیگر تحت کنترل دولت مرکزی قرار دارد. این تقسیم قدرت می‌تواند در سطوح مختلف یک کشور وجود داشته باشد. از جمله در مواردی چون: سیاست‌گذاری، مالیات، قانون‌گذاری و اجرای قوانین که زمینه مساعد برای صحبت به‌گونة مفصل در این خصوص را نداریم.

در آمد
فدرالیسم به نظامی اطلاق می‌شود که قدرت سیاسی میان دولت مرکزی و دولت‌های ایالتی یا محلی تقسیم شود. در این نظام، هر ایالت یا منطقه برخی از اختیارات و مسوولیت‌های خود را دارد. در حالی که برخی از مسائل دیگر تحت کنترل دولت مرکزی قرار دارد. این تقسیم قدرت می‌تواند در سطوح مختلف یک کشور وجود داشته باشد. از جمله در مواردی چون: سیاست‌گذاری، مالیات، قانون‌گذاری و اجرای قوانین که زمینه مساعد برای صحبت به‌گونة مفصل در این خصوص را نداریم.
همانطور که در مباحث مختلف علوم انسانی، دیدگاه های موافق و مخالف وجود دارد؛ در باره‌ی فدرالیسم هم دیدگاه مختلف وجود دارد. هریک به زعم خویش،دیدگاه خود را بر اساش شناخت و درک شان از ساختار سیاسی و روش مدیریتی برای بهبود زندگی بشر، بیان نموده اند.
طرح مسئله
شبیه موارد دیگر، در خصوص فدرالیسم نیز دیدگاه‌های دانشمندان و نظریه‌پردازان متفاوت و متنوع می باشد. برخی از آن‌ها نگاه مثبت دارند و آن را ابزار مؤثر برای تقسیم قدرت و ایجاد تعادل سیاسی می‌دانند، اما برخی دیگر به چالش‌ها و مشکلات احتمالی آن اشاره می‌ نمایند و آنرا پیش زمینه‌ی تجزیه و مانع اتحاد ملی می‌خوانند. در اینجا مشت نمونه خروار،نظریات مشهورترین اندیشمندان را با حفظ امانت داری در خصوص فدرالیسم آورده‌ام:
۱- الکساندر همیلتون یکی از بنیان‌گذاران ایالات متحده آمریکا و یکی از نخستین نظریه‌پردازان فدرالیسم در تاریخ سیاسی جهان در کتاب «رون چر نو و یا اسناد فدرالی» بر مزایای یک حکومت مرکزی قوی تأکید می کند. او بر این باور است که فدرالیسم می‌تواند قدرت مرکزی را حفظ کند و از تقسیم‌های قومی و منطقه‌ای جلوگیری نماید، در عین حال امکان خودمختار شدن ایالت‌ها را نیز پیش بینی می کند.
۲- جان رالز، فیلسوف سیاسی معاصر، فدرالیسم را ابزاری برای تأمین عدالت در جوامع متنوع می‌بیند. او در نظریه خود «عدالت به‌عنوان انصاف» از سیستم‌های فدرالی حمایت می کند، زیرا به دولت‌های ایالتی این امکان را می‌دهد که در زمینه‌هایی چون آموزش، بهداشت و سیاست‌های محلی تصمیم‌گیری کنند و هم‌زمان از همبستگی و هماهنگی در سطح ملی بهره‌مند شوند.
۳- مارتین شیگر در تحلیل‌های خود در مورد فدرالیسم بر تفاوت‌های نهادی و اجتماعی تأکید کرده است. او معتقد است که فدرالیسم به‌عنوان یک سیستم سیاسی می‌تواند تنش‌های میان دولت‌های مرکزی و ایالتی ایجاد کند و منجر به ناکارآیی نظام در برخی موارد شود. به عبارت دیگر، شیگر به چالش‌های اجرایی فدرالیسم در تطابق قوانین مختلف در سطح ایالت‌ها و ملی اشاره دارد.
۴- ژان ژاک روسو در آثار خود از جمله «قرارداد اجتماعی» به‌طور کلی مخالف فدرالیسم است. او به این باور است که تقسیم قدرت به چندین نهاد مختلف می‌تواند انسجام و اتحاد ملی را تهدید کند و مانع از اجرای اراده عمومی شود. روسو بیشتر به یک سیستم واحد و مرکزی گرایش داشت که قدرت به‌طور مستقیم از مردم ناشی شود.
۵- دیوید هلد بر این باور است که فدرالیسم می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مؤثر در تقویت دموکراسی و مشارکت مدنی عمل کند. او معتقد است که فدرالیسم به شهروندان این امکان را می‌دهد که به‌طور مستقیم‌ در فرایندهای سیاسی محلی و ملی دخالت کنند.
۶- آرند لیژپارت در زمینه دموکراسی‌های چندفرهنگی، چند قومی و چند مذهبی به اهمیت فدرالیسم اشاره کرده و آن را به‌عنوان راهی برای حفظ وحدت ملی در جوامع دارای تنوع قومی و زبانی توصیه می‌کند.
۷- توماس هابز یکی از مخالفان اصلی فدرالیسم در دوران مدرن است. به باور وی تقسیم قدرت بین نهادهای مختلف، منجری به هرج و مرج و بحران‌های سیاسی می‌شود. از دیدگاه هابز، یک حاکم مطلقه یا دولت مرکزی باید در رأس امور قرار گیرد تا امنیت و نظم اجتماعی حفظ شود.
۷- مک‌وی، بیشتر در زمینه فدرالیسم‌های چندملیتی تحقیق کرده است، بر این باور است که فدرالیسم می‌تواند به‌ویژه در کشورهایی که گروه‌های قومی مختلف زندگی می‌کنند، یک راه‌حل مؤثر برای مدیریت تنش‌های قومی و اجتماعی باشد. او معتقد است که فدرالیسم می‌تواند به گروه‌های قومی یا زبانی این امکان را بدهد که در درون چارچوب دولت مرکزی به خودمختاری دست یابند.
پیش‌پرداخت‌های مالی
در سیستم‌های فدرالی، هزینه‌های پیش‌پرداخت (یا پیش‌پرداخت‌های مالی) به هزینه‌هایی اشاره دارند که دولت مرکزی یا دولت‌های ایالتی یا محلی باید به‌طور اولیه پرداخت کنند تا فعالیت‌های اقتصادی، پروژه‌ها یا خدمات خاصی را آغاز نمایند. این هزینه‌ها معمولاً برای تضمین اجرای برنامه‌های فدرالی یا هم‌پیمانی‌های مالی برای تأمین منابع مالی به‌منظور اجرای سیاست‌ها یا پروژه‌ها هستند. زیرا در سیستم فدرالی، برخی هزینه‌های پیش‌پرداخت، می‌توانند در قالب مالیات‌ یا بودجه‌های دولت مرکزی به ایالت‌ها یا مناطق اختصاص یابند. این هزینه‌ها شامل موارد زیر باشند:
• پیش‌پرداخت‌های مالیاتی یا بودجه‌ای؛
• هزینه‌های مربوط به هم‌افزایی منابع؛
• پیش‌پرداخت‌های مربوط به انتقال منابع؛
• هزینه‌های مربوط به قراردادهای فدرالی.
توضیحات
در فدرالیسم، دولت‌های مرکزی معمولاً برای حمایت از سیاست‌ها و برنامه‌های خاص ایالتی، هزینه‌هایی را به‌عنوان پیش‌پرداخت می‌پردازند. برای مثال، ممکن است دولت مرکزی هزینه‌هایی را برای پروژه‌های بهداشتی، آموزشی یا زیرساختی در ایالت‌ها تأمین کند. هزینه‌های مربوط به هم‌افزایی منابع؛ گاهی دولت‌های ایالتی برای شروع برخی پروژه‌ها نیاز به همکاری با دولت مرکزی دارند که ممکن است به پرداخت هزینه‌های پیش‌پرداخت برای فراهم کردن منابع مالی لازم برای این پروژه‌ها منجر شود.
پیش‌پرداخت‌ها مربوط به انتقال منابع: در برخی سیستم‌های فدرالی، دولت مرکزی ممکن است که از ایالت‌ها خواهان پیش‌پرداخت‌ برای برخی از برنامه‌های مشترک شوند. به‌ویژه در مواردی که منابع محدود است و به تخصیص اولیه نیاز دارند.
هزینه‌های مربوط به قراردادهای فدرالی: در فدرالیسم، گاهی ایالت‌ها یا دولت‌های محلی موظف به پرداخت هزینه‌های پیش‌پرداخت برای خدمات خاص از دولت مرکزی هستند. احتمالا این امر در صورت ایجاد قراردادهای فدرالی یا انجام پروژه‌های مشترک مالی بین دولت مرکزی و دولت‌های ایالتی رخ دهد.
معمولا هزینه‌های پیش‌پرداخت در فدرالیسم به منابع مالی اولیه‌ای اطلاق می‌شود که برای آغاز پروژه‌ها و تأمین هزینه‌های مربوط به سیاست‌های فدرالی باید پرداخت شوند. این پرداخت‌ها ممکن توسط دولت مرکزی یا ایالت‌ها انجام شود که وابسته به نوع سیستم و توافق‌های مالی است.
فواید فدرالیسم عبارتند از:
• تنوع فرهنگی و منطقه‌ای؛
• تقسیم قدرت و جلوگیری از تمرکز آن؛
• سیاست‌های محلی مؤثرتر؛
• رقابت و نوآوری؛
• ثبات و اتحاد؛
• پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری بیشتر؛
• مقاومت در برابر بحران‌ها.

همچنین بخوانید: لحظه فدرالیسم؛ چگونه می‌توان از اوسانه سرمنگسک عبور کرد؟

توضیحات
فدرالیسم، به شناسایی و احترام به تفاوت‌های فرهنگی، قومی و زبانی کمک کند. هر ایالت یا منطقه می‌تواند سیاست‌هایی را متناسب با ویژگی‌های خاص خود تدوین کند.
فدرالیسم از تمرکز بیش از حد قدرت در دست یک نهاد مرکزی جلوگیری کرده و توزیع قدرت را بین سطوح مختلف حاکمیت تضمین می‌کند. این امر ممکن است به تقویت دموکراسی و کاهش خطرات دیکتاتوری کمک کند. با توجه به اینکه ایالت‌ها و مناطق خود می‌توانند در حوزه‌های خاصی تصمیم‌گیری کنند، سیاست‌ها نیز می‌تواند، برای نیازهای محلی مؤثرتر و کارآمدتر باشند.
رقابت بین ایالت‌ها و مناطق منجر به نوآوری‌های بیشتر در زمینة اقتصاد، بهداشت و آموزش شود. برخی ایالت‌ها می‌توانند به عنوان آزمایشگاه‌های سیاسی عمل کنند که در آن مدل‌های جدید سیاست‌گذاری آزمایش می‌شود. مزیت دیگر فدرالیسم، ایجاد اتحاد پایدار بین ایالت‌ها و مناطق مختلف و در عین حال از بحران‌های جدایی‌طلبانه یا اختلافات عمدی، جلوگیری کند.
در فدرالیسم، دولت‌های ایالتی مسوولیت‌های خود را بهتر می‌شناسند و می‌توانند به طور مستقیم به مردم خود پاسخگو باشند. در مواقع بحران‌های اقتصادی یا اجتماعی، تقسیم قدرت در یک سیستم فدرالی می‌تواند به دولت‌های محلی این امکان را بدهد که سریع‌تر به مشکلات پاسخ دهند و از این طریق کشور را در برابر مشکلات مستحکمتر بسازد.
چالش‌ها و انتقادات
به‌طور کلی، برخی از منتقدان فدرالیسم معتقدند که این سیستم می‌تواند منجر به مشکلاتی همچون:
• ناهماهنگی در سیاست‌ها؛
• هزینه‌های اضافی؛
• کاهش قدرت دولت مرکزی.
توضیحات:
ممکن است که تفاوت‌های زیاد در سیاست‌های ایالتی و مرکزی، باعث ایجاد مشکلات اجرایی شود. در برخی موارد، فدرالیسم منجر به ایجاد دستگاه‌های دولتی اضافی و افزایش هزینه‌های اجرایی می‌شود. در صورتی که ایالت‌ها و مناطق قدرت زیادی داشته باشند، ممکن است دولت مرکزی نتواند به‌طور مؤثر سیاست‌های ملی را اجرا کند.
نتیجه‌گیری
دیدگاه‌های دانشمندان در مورد فدرالیسم متفاوت است و به نوعی بستگی به شرایط خاص هر کشور و ویژگی‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی آن دارد. در حالی که بسیاری از اندیشمندان فدرالیسم را ابزاری مؤثر برای مدیریت تنوع فرهنگی و حفظ دموکراسی می‌دانند، برخی دیگر به چالش‌ها و مشکلات این سیستم اشاره کرده‌اند که می‌تواند در شرایط خاص باعث ناپایداری و تفرقه شود.

همچنین بخوانید: شش دلیل سودمندی فدرالیسم برای افغانستان

نوشته های مرتبط :