خدایان جدید

دسته: تحلیل
نویسنده: حسیب‌الله ولی‌زاده
1404/08/28
2:26 ب.ظ
بازدید: 21

پایگاه خبری تحلیلی روایت : در دوران باستان و عصر قدیم بت‌ها و خدایانی بنام‌های مختلف در سراسر جهان وجود داشت و هر ملتی خدا و یا خدایان خود را داشتند. از منظر تمام این ملت‌ها، خدایان‌شان معصوم و مقدس و شایسته عبادت بودند و هر ملتی به‌گونه‌ی از این خدایان اطاعت می‌کردند و اظهار بندگی می‌‌نمودند. برخی آن‌‌ها هم مجسمهٔ خدایان را می‌تراشیدند و در برابر آن‌ها زانو می‌زدند. اما در عصر حاضر هم خدایان دیگری ظهور کردند. این‌ بار خدایان جامهٔ آدمی بر تن نمودند و شکل و شمایل آدم‌ها را داشتند و در قالب اندیشمندان، رهبران، پیشوایان و نظریه‌پردازان، فیلسوفان و … عرض اندام نمودند. خدایان معاصر جایگاه شبیه خدایان قدیم کسب کردند و نظریات و اندیشه‌های‌شان را هم‌چون فرامین و ارشادات خدایان تلقی کردند.

در دوران باستان و عصر قدیم بت‌ها و خدایانی بنام‌های مختلف در سراسر جهان وجود داشت و هر ملتی خدا و یا خدایان خود را داشتند. از منظر تمام این ملت‌ها، خدایان‌شان معصوم و مقدس و شایسته عبادت بودند و هر ملتی به‌گونه‌ی از این خدایان اطاعت می‌کردند و اظهار بندگی می‌‌نمودند. برخی آن‌‌ها هم مجسمهٔ خدایان را می‌تراشیدند و در برابر آن‌ها زانو می‌زدند. اما در عصر حاضر هم خدایان دیگری ظهور کردند. این‌ بار خدایان جامهٔ آدمی بر تن نمودند و شکل و شمایل آدم‌ها را داشتند و در قالب اندیشمندان، رهبران، پیشوایان و نظریه‌پردازان، فیلسوفان و … عرض اندام نمودند. خدایان معاصر جایگاه شبیه خدایان قدیم کسب کردند و نظریات و اندیشه‌های‌شان را هم‌چون فرامین و ارشادات خدایان تلقی کردند.

درست است که هیچ ملتی خدایان معاصر را به‌عنوان خدا پرستش نمی‌کنند و عبادت نمی‌نمایند، اما آن‌ها با این اشخاص هم‌چون خدایان برخورد می‌کنند و سخنان آن‌را مانند سخنان خدایان تغییرناپذیر، مقدس و درست می‌دانند. این یک نوع خداپنداری است؛ چون از منظر خداباوران تنها سخن خدایان تغییرناپذیر، حق مطلق و مقدس است و سخنان هر فرد دیگری احتمال خطا و صواب را دارد و حق و حقیقت مطلق و مقدس نیست. در این مورد نمونه‌های زیادی وجود دارد:

۱- در جهان اسلام

در جهان اسلام شخصیت‌های تاریخی زیادی وجود دارد که مسلمانان به دیدهٔ تقدس به آن‌ها نگاه می‌کنند و سخنان‌شان را «دربست» می‌‌پذیرند. هیچ‌گاه عالمان و عامهٔ مسلمانان نگفته‌اند که این شخصیت‌ها «معصوم» هستند؛ اما باوجود این با آن‌ها برخورد عصمت‌انگارانه داشته و دارند. از همین‌ر‌و، در حالی‌که اسلام بت‌‌‌‌پرستی را با شدت منع کرده و از پیروی بی‌دلیل از «عالمان و راهبان» بازداشته و این اعمال را نکوهش نموده، اما پس از وفات پیامبر صلی‌‌الله علیه و سلم و تا امروز شماری مسلمانان بت‌های تراشیده و بی‌چون و چرا از آن‌ها پیروی نموده و پیروی می‌نمایند و این شخصیت‌‌‌ها را تا مقام خدایی بالا برده‌اند.

۲- در جهان غرب

همان‌گونه که در جهان اسلام این پدیده وجود دارد، در غرب هم نیز قابل مشاهده است. برخورد برخی غرب‌‌ها با مشاهیر غربی در قدیم و جدید نیز چنین است. دیدگاه‌های افلاطون، ارسطو، سقراط، هگل، کانت، نیچه و … برخی اوقات حقیقت مسلّم تلقی می‌گردد و در برخی موارد «سخن اخیر» شناخته می‌شود. اما قابل انکار نیست که این پدیده در غرب بسان شرق دامن‌گیر همه و خیلی گسترده نیست و غریبان همانند شرقیان تقدس‌گرا، مقلد و عصمت‌‌پندار و بت‌تراش نیستند.

فی‌الجمله، آدم‌ها دل در گرو خدایان دارند و حتا خداناباوران نیز به خدایانی در عرصه‌های فکری و اندیشه باور دارند و سخن آن‌ها را «مقدس» می‌شمارند و آن‌ها را «معصوم» می‌پندارند.

نقش خدایان بشری و بت‌های فکری و فرهنگی، سیاسی و اجتماعی و … در هر جامعه‌ی متفاوت است. در برخی جوامع این خدایان و بت‌ها از احترام بالایی برخوردار اند و در جوامع دیگری از احترام و جایگاه پایین‌تر. سقف اطاعت از این خدایان و بت‌ها بادرنظرداشت سطح شعور و آگاهی و درک و فهم ملت‌ها قابل سنجش است. در هر جامعه‌ی که سطح آگاهی و فهم کم‌تر است، این خدایان اقتدار بیشتری دارند و در هر هر جامعه‌ی که گراف آگاهی، عقلانیت و تفکر انتقادی و عقلانی بالاست، این خدایان هم نفوذ کم‌تری دارند.

نوشته های مرتبط :