کندهار هغه ولایت دی چې د افغانستان د «انارو زړه» بلل کېږي. دا ولایت هر کال د انارو د حاصلاتو په موسم کې له شور او خوښۍ ډک وي. د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت وایي سږ کال به شاوخوا ۲۷۴ زره ټنه انار د کندهار له باغونو راټول شي.
د دغه وزارت په وینا، د ارغنداب، ارغستان، شاه ولي کوټ، خاکریز، ژړۍ، پنجوايي، معروف، ډنډ، دامان او میانشین ولسوالیو اناري باغونه ټولټال ۱۵ زره هکټاره ځمکه نیولې ده.
خو د شمېرونو تر شا د کندهار د انارو ریښتینی داستان د هغو باغدارانو، تجارانو او کارګرو دی چې هره ورځ د خاورې او لمر په منځ کې د زرغونتیا لپاره زیار باسي.
باغداره: د کندهار انار زموږ د کور شتمني ده.
مرجان دراني، چې په ارغنداب کې اناري باغ لري، وایي:
«د کندهار انار یوازې حاصل نه دی، دا زموږ د کور خزانه ده. کله چې باران کم شي، موږ هر څاڅکی اوبه د زرو په شان ساتو. خو سره له دې، د کندهار انار هغه خوند او بوی لري چې په بهرنیو بازارونو کې یې هر څوک خوښوي.»
نوموړې زیاتوي: «که حکومت د اوبو لګولو سیسټمونه ښه کړي او د باغدارانو سره د سرې او تخم مرسته وکړي، حاصلات به له دې هم زیات شي.»
سوداگر: «نړیوال بازار د عاید لاره ده»
عطا الله بیدار، چې د انارو تاجر دی او له کندهاره یې بهر ته صادروي، وایي: «زه هر کال د کندهار انار ترکیې، دوبۍ او هند ته استوم. هلته خلک د کندهار انار له بوی او خوند سره مینه لري.»
هغه زیاتوي: «سږ کال د تېلو او ټرانسپورټ نرخونه ډېر لوړ شوي، دا د صادراتو کار سختوي. که حکومت د بار وړلو او بسته بندۍ برخه کې مرسته وکړي، موږ کولی شو نور هم ډېر صادر کړو.»
بیدار وايي، که کیفیت ټیټ شي یا آفتونه زیات شي، نړیوال بازار به د ایران او هند خوا ته لاړ شي.
بل باغدار: «وچکالي زموږ تر ټولو لوی دښمن دی»
نبي چتک، د پنجوايي یو بل اناردار، وایي: «وچکالي له څو کلونو راهیسې زموږ ژوند سخت کړی. ځینې ونې وچې شوې او میوې وړې پاتې دي.»
هغه زیاتوي: «که باران ونه شي او یا اوبه په وخت ورسې نه، زموږ ډېری باغونه حاصل نه ورکوي. موږ اړتیا لرو چې د اوبو کانالونه او څاهګانې جوړې شي، او د باغونو د ساتنې لپاره د پوښونو مرسته وشي.»
راتلونکی او هیله
د ۲۷۴ زره ټنو انارو د حاصلاتو اټکل د کندهار د زراعتي توان څرګندونه کوي. خو د دې تر څنګ، ستونزې لکه وچکالي، د ترانسپورت لوړې بیې، د آفتونو مخنیوی، او د نوې ټکنالوژۍ نشتون هم شته.
د مرجان دراني او نبي چتک په څېر باغداران، او د عطا الله بیدار په څېر تجاران، دا باور لري چې که حکومت او مرسته کوونکې ادارې د اوبو لګولو عصري سیستمونه، ښه تخمونه، د بیمې اسانتیاوې او د صادراتو ملاتړ رامنځته کړي، نه یوازې د امسال حاصلات زیاتېږي، بلکې د کندهار انار به په نړیوال بازار کې خپل زوړ شهرت بیا ژوندی کړي.
په پای کې، د کندهار انار یوازې یو میوه نه ده، دا د هغه خلکو د زړورتیا او هیلو نښه ده چې د وچې خاورې او ګرمو لمرونو تر سیوري لاندې هم د خوږو میوو د راټولولو خوب ویني.
