سفر سوم هیت بلندپایه دولت ایالات متحده آمریکا به کابل و دیدار رو در رو با مقامات ارشد طا/لبان همزمان با برگزاری نشست فوقالعاده رهبران این گروه در قندهار و آزادی یکی از زندانیان آمریکایی از بند طالبان رویدادی مهم در روند تحولات سیاسی اخیر افغانستان به شمار میرود.
این سه رخداد که در فاصله کوتاهی از یکدیگر صورت گرفتهاند تصویری روشن از مرحله تازهای در روابط طا/لبان و ایالات متحده ارائه میدهد مرحلهای که بسیاری آن را حساس و سرنوشتساز توصیف میکنند.
تکرار سفرهای هیأتهای آمریکایی به کابل در مدت کوتاه نشاندهنده اهمیت و فوریت موضوعات مورد بحث میان دو طرف است.
در حالی که جزئیات رسمی این دیدارها هنوز بهطور کامل منتشر نشده همزمانی آن با جلسه اضطراری طا/لبان در قندهار این پرسش را ایجاد میکند که چه موضوعات مهم و پشتپردهای در جریان است.
برخی منابع سیاسی و کارشناسان امور بینالملل معتقدند که طا/لبان و ایالات متحده ممکن است در حال بررسی توافقهای جدیدی در حوزههای امنیتی، اقتصادی و حتی سیاسی باشند.
این احتمال با توجه به آزادی یک زندانی آمریکایی توسط طا/لبان قوت بیشتری میگیرد.
در سطح داخلی افغانستان این تحولات پرسشهای جدی را در افکار عمومی برانگیخته است.
طا/لبان همواره بر استقلال سیاسی و مخالفت با دخالتهای خارجی تأکید کردهاند اما همزمانی و تکرار دیدارها با مقامات آمریکایی این گمانهزنی را تقویت میکند که گفتوگوهای پشت پرده میان دو طرف همچنان ادامه دارد.
بسیاری از مردم افغانستان نگراناند که چنین توافقهایی بدون در نظر گرفتن منافع ملی و بدون حضور نمایندگان واقعی ملت صورت گیرد و در نهایت، منافع گروهی خاص را تأمین کند.
از منظر منطقهای نیز، اهمیت این تحولات کمتر از بُعد داخلی نیست.
افغانستان در قلب آسیا و در نقطه اتصال آسیای جنوبی مرکزی و خاورمیانه قرار دارد و هرگونه توافق میان طا/لبان و آمریکا میتواند بر روابط این کشور با همسایگانش از جمله ایران، پاکستان، چین و کشورهای آسیای میانه تأثیر مستقیم بگذارد.
بهویژه که بسیاری از قدرتهای منطقهای به شدت تحولات افغانستان را زیر نظر دارند و هر توافقی میان طا/لبان و آمریکا ممکن است به بازترسیم نقشه توازن قوا در منطقه منجر شود.
کارشناسان روابط بینالملل بر این باورند که حضور فعال آمریکا در افغانستان، حتی پس از خروج نیروهایش، نشان میدهد که این کشور همچنان این سرزمین را برای منافع ژئوپولیتیکی خود حیاتی میداند.
به همین دلیل، هرگونه مذاکره یا توافق جدید میتواند ابعاد گستردهتری از حضور غیرمستقیم واشنگتن در افغانستان را بازتاب دهد.
در مقابل، طا/لبان نیز تلاش میکنند تا از این تماسها برای کسب مشروعیت بینالمللی و همچنین برای رفع بخشی از فشارهای اقتصادی و سیاسی بهره بگیرند.
به طور کلی، سفرهای مکرر هیأتهای آمریکایی به کابل نشستهای فوقالعاده طا/لبان در قندهار و آزادی زندانی آمریکایی، نشانههای آشکاری از وجود گفتوگوهای حساس و تصمیمگیریهای کلان در روابط طا/لبان و ایالات متحده است.
این روند آینده سیاسی و امنیتی افغانستان را با پرسشهای جدی و احتمالات تازهای روبهرو کرده است پرسشهایی که پاسخ به آنها میتواند مسیر آینده کشور را برای سالهای پیش رو تعیین کند.