از اختلاف طالبان تا اتحاد مخالفان

دسته: مصاحبه
نویسنده: تحریریه روایت
1401/11/24
11:39 ق.ظ
بازدید: 8

در این روزها دیده می‌شود که صحنه‌ی سیاسی افغانستان آبستنِ تحولاتِ جدیدی است. این تحولات از این قرار است که از یک‌سو نشانه‌های آشکارِ اختلاف میان طالبان دیده می‌شود و از سوی دیگر مخالفان آنان بر اتحاد و انسجام صفوفِ خود و ضرورتِ مقابله نظامی با طالبان تاکید دارند.

روز جمعه گذشته مراسمی در لندن به مناسبت بزرگداشت چهلم کشته‌شدنِ فرمانده خیرخواه اندرابی، فرمانده جبهه مقاومت در اندراب‌ها، برگزار شده بود که در آن شماری از رهبران سیاسی مخالف طالبان به صورتِ آنلاین شرکت نموده و خطاب به اشتراک‌کنندگان سخن گفتند. رهبرانی که در این مراسم سخنرانی کردند، عبارتند از عبدرب‌الرسول سیاف، استاد عطامحمد نور، احمد مسعود، مارشال دوستم، محمد محقق، عبداللطیف پدرام و شماری دیگری از سیاسیون.

دو نکته کلیدی و محوری که همه سخنرانان بر آن تاکید کردند، یکی اتحاد و انسجام جناح‌های مخالف طالبان و دیگری ضرورتِ مقابله نظامی با این گروه بود. محمد محقق، رهبر حزب وحدت مردم افغانستان، در این نشست در ضرورت وحدت و انسجامِ چهره‌های ضدطالبانی گفت: «حتا کشورهایی که بخواهند از ما حمایت کنند، نمی‌دانند با اختلافات ما چه کنند». عطامحمد نور، رهبر جمعیت اسلامی افغانستان، خواهان اتحاد رهروان شهید استاد برهان‌الدین ربانی و شهید احمدشاه مسعود گردید. مارشال دوستم نیز از چهره‌های ضدطالبانی خواست که در بهار سالِ آینده متحدانه علیه طالبان وارد اقدام نظامی شوند. آقایان سیاف و احمد مسعود نیز بر ایجاد صف واحد و ضرورتِ مقابله نظامی تاکید کردند.

همزمان با نشست آنلاین رهبران مخالفِ طالبان، خبرهایی در مطبوعات افغانستان منتشر شد مبنی بر این‌که سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارتِ امور داخله‌ی طالبان، در مراسم فراغتِ شماری از دانش‌آموزان یک مدرسه‌ی دینی در پکتیا از انحصار قدرت توسط طالبان انتقاد کرده و گفته است چنین حاکمیتی دوام نمی‌آورد. پیش از این زمزمه‌هایی از مخالفتِ ملامحمد یعقوب، سرپرستِ وزارت دفاع طالبان، با فرمان‌ها و سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ی حلقه ملاهبت‌الله در خصوص موضوع حق کار و آموزش زنان و تعامل با جامعه جهانی نیز منتشر شده بود.

همچنین بخوانید: وزیر معادن طالبان از گستردگی فعالیت‌های مافیایی در افغانستان خبر داد

انعطاف‌ناپذیری حلقه ملاهبت‌الله در برابر مطالبات جامعه جهانی و کشورهای منطقه مبنی بر تشکیل حکومتِ فراگیر و رعایت حقوق زنان اگر از یک‌سو عامل ایجاد اختلافات در میان طالبان گردیده است، از سوی دیگر باعث شده است تا رهبرانِ مخالف آنان به ضرورت اتحاد و مقابله نظامی با این گروه فکر کنند.

آن‌چه از سخنان رهبران مخالف طالبان در نشست آنلاین لندن به وضوح دانسته می‌شد، نومیدی شان از ایجاد حکومتِ فراگیر ملی بود. واقعیت این است که رهبران سیاسی افغانستان از زمانی که جمهوریت بر سر اقتدار بود و هنوز نشانه‌های فروپاشی به صورت جدی نمایان نشده بود، از تشکیلِ یک حکومت فراگیر و ائتلافی با طالبان حمایت می‌کردند. به همین دلیل، احزاب سیاسی مطرحِ کشور نمایندگان خود را به قطر فرستاده و در گفتگوهای بین‌الافغانی شرکت ورزیدند. آن‌ها هم‌چنان از مذاکرات صلح میان آمریکا و طالبان نیز حمایت کرده و امیدوار بودند که روند دوحه به تشکیلِ یک حکومتِ ایتلافی با طالبان بینجامد. در دوره جمهوریت که شخص اشرف غنی مخالفِ گفتگوهای صلح بود، رهبران جهادی افغانستان را به خیانت به نظام جمهوری متهم کرده و می‌گفت که آن‌ها با اشتراک خود در نشست‌هایی که طالبان نیز در آن حضور دارند، برای آن گروه رسمیت می‌بخشند. واقعیت نیز این بود که رهبران جهادی پیشین، از یک‌سو به دلیل نفرتی که از غنی داشتند و از سوی دیگر به علت این‌که طالبان هر روز بیش‌تر از پیش جغرافیای بیش‌تری را تصاحب می‌کردند و به یک وزنه‌ی جدی در مناسبات سیاسی و نظامی کشور تبدیل شده بودند، ترجیح می‌دادند که به جای حمایت از غنی با این گروه یک حکومتِ ایتلافی تشکیل دهند، حتا اگر این حکومت به قیمتِ از دست دادن برخی دستاوردهای بیستِ سال اخیر نیز تشکیل گردد.

همچنین بخوانید: مک‌کال: طالبان هیچ زمانی رابطه خود را باالقاعده قطع نکرده‌اند

گفتگوهای دوحه بی‌نتیجه ماند و طالبان در ۱۵ اگوست سالِ ۲۰۲۱ کابل را با زور و از طریق نظامی تصرف کردند. با این همه این رهبران به مقاومتِ مسلحانه نپیوستند و در اعلامیه‌های خود پیوسته بر راه حل سیاسی و صلح‌آمیز تاکید می‌کردند. آنان پس از فروپاشی جمهوریت نیز امیدوار بودند که شاید طالبان به فشارهای جامعه جهانی و کشورهای منطقه تن داده و به تشکیلِ حکومت فراگیر اعلام رضایت کنند. اما در سخنرانی روز شنبه آنان نشانه‌های واضحی وجود داشت که از تشکیلِ حکومتِ فراگیر نومید شده و می‌خواهند در صورتِ امکان، گزینه‌ی تقابل نظامی را بیازمایند. در حال حاضر در برابر طالبان، تنها جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود فعالیت نظامی می‌کند. اگرچه موانع جدی فراروی اتحاد گروه‌های مخالف طالبان وجود دارد که از جمله می‌توان به رقابت‌های محلی، تضاد منافع و وابستگی شماری از آن‌ها به استخبارات کشورهای منطقه اشاره کرد؛ با این همه آن‌چه که احتمالا این‌ها را متحد خواهد کرد، داشتن یک دشمن مشترک است. دشمنِ مشترک همیشه باعث اتحاد و همگرایی می‌گردد.

بنابراین، می‌توان گفت در سال آینده طالبان با دو تهدید جدی مواجه‌اند:

اختلافات داخلی آنان که شاید به کودتا بینجامد.
و دیگری گسترده‌شدن صفوف مقاومت.

آن‌چه این تهدیدها را متوجه طالبان کرده است، انعطاف‌ناپذیری حلقه ملاهبت‌الله در برابرِ مطالبه تشکیل حکومت فراگیر ملی و رعایت حقوق بانوان است. مردم افغانستان امیدواراند که طالبان به حرف‌ جناح‌های میانه‌رو و عمل‌گرای خود گوش داده و با پذیرش حکومت فراگیر ملی، نگذارند که یکبار دیگر افغانستان درگیر جنگ‌های داخلی گردد.

نوشته های مرتبط :